ΓΕΚΤΕΡΝΑ

X.A.A. LIVE 

ΓΕΚΤΕΡΝΑ-ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟ-ΧΩΡΙΣ ΛΟΓΙΑ

        
                                                                         σχόλια για τη συνεδρίαση online...

ΛΥΝΟΝΤΑΣ  ΤΗΝ "ΚΑΤΑΡΑ ΤΟΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ "
ΣΤΙΣ ΠΛΟΥΣΙΕΣ ΣΕ ΦΥΣΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΧΩΡΕΣ...

Lifting the «oil curse» for resource-rich nations

©Christian Science Monitor

Ανάμεσα στις λίγες δεκάδες κράτη με τέτοια αφθονία φυσικών πόρων, η Βενεζουέλα έχει καταντήσει ένα αξιοθρήνητο αντιπαράδειγμα του τι δεν πρέπει να κάνει κανείς όταν έχει πλούσιο υπέδαφος. Αν και βρίσκεται πάνω στα πλουσιότερα πετρελαϊκά κοιτάσματα του κόσμου, η οικονομία της κατακρημνίζεται ταχύτατα. Τα είδη πρώτης ανάγκης σπανίζουν, ο πληθωρισμός έχει ξεφύγει, οι συσκοτίσεις είναι συνηθισμένες. Οι ουρές των ανθρώπων που βγάζουν βίζα για να μεταναστεύσουν γίνονται όλο και μακρύτερες.

Αντί να αλλάξει ρου και να επενδύσει τα πετροδολάρια του έθνους του για τη μέρα που το πετρέλαιο θα στερέψει, ο πρόεδρος Νικολάς Μαδούρο (Nicolás Maduro) προτιμά να μιμείται τα κόλπα του τεθνεώτα προκατόχου του Ούγκο Τσάβες (Hugo Chávez). Επινόησε ένα εχθρό για να αποπροσανατολίσει την προσοχή της κοινής γνώμης από την κυβερνητική διαφθορά και την κακοδιαχείριση. Την Δευτέρα (2/10) απέλασε τρεις Αμερικανούς διπλωμάτες, που δήθεν συνωμοτούσαν για να σαμποτάρουν την οικονομία της χώρας.

Ένας από τους λόγους που οδηγούν όμως ολοένα και περισσότερους Βενεζουελανούς να βλέπουν πέραν των προπαγανδιστικών ταχυδακτυλουργιών της κυβέρνησης, είναι η διαπίστωση πως πολλά κράτη του κόσμου καταφέρνουν τελικά να βρίσκουν τρόπους να γλιτώνουν από αυτό που οι οικονομολόγοι αποκαλούν «κατάρα των φυσικών πόρων». Έτσι ονομάζεται η κακοδιαχείριση του πλούτου που φέρνει έξαφνα η ανακάλυψη πετρελαίου ή άλλων ανάλογων φυσικών πόρων, που θυμίζει πολύ το σύνηθες φαινόμενο όσων κερδίζουν τον πρώτο λαχνό του λαχείου αλλά τελικά χρεοκοπούν!

Όπως φαίνεται, η «κατάρα» πιάνει μόνο αν η συγκεκριμένη χώρα το επιλέξει. Κράτη σαν τη Νορβηγία, την Μποτσουάνα, την Aλάσκα, τη Χιλή και τον Καναδά έχουν υιοθετήσει ορισμένους βασικούς κανόνες που τους επιτρέπουν να αξιοποιούν σε μέγιστο βαθμό τα οφέλη του φυσικού τους πλούτου.

Ÿ Πρώτον, υπάρχει διαφάνεια όσον αφορά το πού κατευθύνονται τα χρήματα, πράγμα που απαιτεί ένα βαθμό δημοκρατίας.
Ÿ Δεύτερον, ο πλούτος κατανέμεται δίκαια, ιδίως στις μέλλουσες γενεές, αντί να σπαταλιέται διοχετευόμενος κρυφά προς μια διαπλεκόμενη ελίτ.
Ÿ Και τρίτον, ο παραγόμενος πλούτος πολλαπλασιάζεται επενδυόμενος σε επιχειρήσεις, παιδεία, και υποδομές.

«Όπως ακριβώς αυτή η κατάρα έχει ένα ξεκίνημα, μπορεί να έχει κι ένα τέλος», λέει ο Μάικλ Ρος (Michael Ross), συγγραφέας του βιβλίου «η κατάρα του πετρελαίου: πώς ο πλούτος του πετρελαίου αλλάζει την εξέλιξη των εθνών». Ενώ πολλά έθνη πασχίζουν να αξιοποιήσουν κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, ιδίως σε σχιστολιθικούς σχηματισμούς, μαθαίνουν επίσης πώς να αξιοποιούν κατά τον καλύτερο τρόπο τα κέρδη από το φυσικό τους πλούτο. Ιδιώτες, ακτιβιστικές ομάδες και το «διεθνές νομισματικό ταμείο» (ΔΝΤ) προσφέρουν συχνά πολύτιμες συμβουλές.

Αλλά ένα από τα προσφιλέστερα παραδείγματα του πώς να αντιμετωπιστεί αυτή η «κατάρα», είναι η Νορβηγία. Όταν τη δεκαετία του 1970 η σκανδιναβική χώρα άρχισε να εξάγει πετρέλαιο, δημιούργησε ένα κρατικό ταμείο (που σήμερα διαθέτει 500 δις ευρώ) επενδύοντας σε ξένα χρηματιστήρια, ομόλογα και ακίνητα. Το κράτος επιτρέπεται να δαπανήσει μόνο τις αποδόσεις αυτών των επενδύσεων, αξιοποιώντας τες για να αναπτύξει την ιδιωτική παραγωγική της οικονομία και να ενθαρρύνει την απασχόληση των γυναικών μέσω μιας ρωμαλέας πολιτικής προστασίας της μητρότητας.

Στην Αλάσκα, ένα τμήμα των εισπράξεων από τις πωλήσεις πετρελαίου διανέμεται απευθείας στους πολίτες με τη μορφή ετησίων επιταγών. Με τον τρόπο αυτό, είναι οι ίδιοι οι πολίτες που αποφασίζουν ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να αναπτυχθεί η οικονομία τους.

Τα περισσότερα κράτη με υπέρογκους φυσικούς πόρους, ιδίως στη Μέση Ανατολή, δεν είναι δημοκρατικά. Οι οικονομολόγοι διαφωνούν αν αυτό οφείλεται στην ιστορία της κάθε χώρας ή σε αυτό καθαυτό το πετρέλαιο. Στη Ρωσία ο πλούτος του πετρελαίου λειτούργησε διαβρωτικά για τη δημοκρατία. Στο Μεξικό και τη Νιγηρία, μεταρρυθμιστές ηγέτες προσπαθούν να ξεπεράσουν τις μόνιμες βλαβερές συνέπειες που είχαν τα έσοδα του πετρελαίου στις δημοκρατίες τους.


Δεν είναι υποχρεωτικό να έχει ο πλούτος αρνητικές επιπτώσεις για τις διάφορες χώρες. Αρκεί αυτές να υιοθετούν ορισμένες βασικές πρακτικές, όπως είναι η διαφάνεια, η λελογισμένη αποταμίευση και η πολιτική ελευθερία. Η Βενεζουέλα καλά θα κάνει να πάψει να κραδαίνει το σκιάχτρο των ΗΠΑ και να αρχίζει να σκέφτεται μήπως είναι η ίδια υπεύθυνη για την «κατάρα του πετρελαίου».

www.ppol.gr