X.A.A. LIVE 

        
                  σχόλια για τη συνεδρίαση online...

H IΣΠΑΝΙΚΗ ΑΠΕΙΛΗ:Τα πλεονεκτήματα της 
Ελλαδας,το τρομακτικο ιδιωτικο 
χρέος της Ισπανιας...
A MΕΡΟΣ.

εν μέσω κρίσης ακινήτων και τραπεζών, οι δύσκολες επιλογές της, δημοσιονομική πολιτική και ΑΕΠ, η τραπεζική ενοποίηση, η διαχείριση του χρέους από την Ιαπωνία και οι προοπτικές της πατρίδας μας.

Η Ελλάδα δεν θεωρείται πλέον η χώρα, η οποία ανησυχεί ιδιαίτερα τη διεθνή κοινότητα - ούτε καν την Ευρωζώνη. Η αιτία δεν είναι πως ξεπέρασε την κρίση, στην οποία οδηγήθηκε μετά το 2008 - επίσης όχι το ότι έχουν πεισθεί οι δανειστές της, πως το χρέος της είναι βιώσιμο.

Αντίθετα, οι περισσότεροι αναλυτές έχουν την άποψη ότι, η Ελλάδα θα διαγράψει ένα μεγάλο μέρος του δανεισμού της από τα άλλα κράτη - ειδικά από την ΕΚΤ, η οποία δεν είναι δυνατόν να κερδοσκοπεί εις βάρος της (ενδεχομένως μετά τις εκλογές στη Γερμανία). Στα πλαίσια αυτά πιστεύουν πως, όταν κάτι τέτοιο συμβεί, η χώρα μας θα λύσει αμέσως τα προβλήματα της - με το διπλασιασμό της τιμής των ελληνικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά, τους τελευταίους λίγους μήνες, να το προεξοφλεί.   

Αναλυτικότερα, επειδή το πρόβλημα της Ελλάδας είναι αποκλειστικά και μόνο το ελλειμματικό δημόσιο, ενώ ο ιδιωτικός τομέας της δεν είναι σε καμία περίπτωση υπερχρεωμένος, η επόμενη διαγραφή χρέους, σε συνδυασμό με την τεράστια μείωση των αμοιβών των εργαζομένων τα τελευταία χρόνια, καθώς επίσης με τον έντονο περιορισμό των κρατικών δαπανών, θα επιλύσει όλα της τα προβλήματα. 

Εκτός αυτού η Ελληνική βιομηχανία, η οποία εμφανίζει ήδη σημεία ανάκαμψης, δεν υποφέρει από τα προβλήματα ανταγωνιστικότητας, από τα οποία «βάλλονται» κυριολεκτικά η Ιταλία και η Ισπανία - πόσο μάλλον ο τουρισμός η γεωργία και η ναυτιλία. Η Ελλάδα πρέπει απλά να βρει τον καλό της εαυτό και να επαναπροσδιορίσει την οικονομία της - εγκαθιστώντας ένα σωστό φορολογικό και επιχειρηματικό πλαίσιο, καθώς επίσης ένα λειτουργικό Κράτος Δικαίου, καταπολεμώντας παράλληλα τη διαφθορά.

Εάν, ή μάλλον όταν αυτό συμβεί, καθώς επίσης αφού σταθεροποιηθεί το δημόσιο χρέος σε υποφερτά επίπεδα, με χαμηλά επιτόκια δανεισμού και βιώσιμες δόσεις αποπληρωμής (κάτι στο οποίο θα μπορούσε να βοηθήσει η αγορά παλαιοτέρων ομολόγων εκ μέρους της χώρας μας, όσο ακόμη πωλούνται φθηνά), η Ελλάδα θα αρχίσει αμέσως να αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς - γεγονός που θεωρείται σχεδόν βέβαιο.   

Ας μην ξεχνάμε δε ότι, η Ελλάδα είχε και έχει τον καλύτερο «κρατικό ισολογισμό» από όλες σχεδόν τις δυτικές χώρες (περιουσιακά στοιχεία πολύ υψηλότερα των χρεών της) - αν και δυστυχώς καμία δημόσια υπηρεσία δεν έχει ασχοληθεί με τη σύνταξη του, κατά τα πρότυπα της Ν. Ζηλανδίας και των επιχειρήσεων διεθνώς.

Για παράδειγμα, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να καταλάβει, μέσα σε τέσσερα μόλις χρόνια, την πρώτη θέση στην «παραγωγή» χρυσού στην Ευρώπη - με 425.000 ουγγιές, ξεπερνώντας το νούμερο ένα, τη Φιλανδία, η οποία «παράγει» 220.000 ουγγιές ετησίως (πηγή: Handelsblatt). Το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί και με πολλά άλλα μέταλλα ή ορυκτά – χωρίς να κρίνουμε την ορθότητα ή μη τέτοιου είδους αποφάσεων, από περιβαλλοντολογικής πλευράς.  

Περαιτέρω η Ελλάδα, εκτός από τα ενεργειακά αποθέματα που διαθέτει ή τις πολεμικές αποζημιώσεις που αναμφίβολα της οφείλονται, σύμφωνα με τους ίδιους τους Γερμανούς, έχει επίσης ένα από τα  χαμηλότερα συνολικά χρέη, όπως φαίνεται από τον Πίνακα Ι που ακολουθεί:

ΠΙΝΑΚΑΣ I: Συνολικά χρέη 2011, δημόσια και ιδιωτικά, ως ποσοστό επί του ΑΕΠ

Χώρα	Σύνολο	Τράπεζες	Επιχειρήσεις	Νοικοκυριά	Δημόσιο
Ιρλανδία	1.166	689	245	123	109
Μ. Βρετανία	847	547	118	101	81
Ιαπωνία	641	188	143	77	233
Ισπανία	457	111	192	87	67
Γαλλία	449	151	150	61	87
Βέλγιο	435	112	175	53	95
Πορτογαλία	422	61	149	106	106
Ιταλία	377	96	110	50	121
Η.Π.Α.	376	94	90	92	100
Ελλάδα*	333	22	74	71	*166
Γερμανία	321	98	80	60	83

* Προ PSI

Πηγή: MM (IMF)

Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

   


Ειδικά όσον αφορά το χρέος των ελληνικών τραπεζών στον παραπάνω Πίνακα Ι, είναι το χαμηλότερο σε σχέση με όλες τις υπόλοιπες χώρες - αν και δυστυχώς, οι τεράστιες εκροές καταθέσεων (πάνω από 100 δις €), σε συνδυασμό με το PSI, όπου στην κυριολεξία πυροβολήσαμε τα πόδια μας (αφού το μεγαλύτερο μέρος της διαγραφής αφορούσε ελληνικές τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία, λοιπούς οργανισμούς, καθώς επίσης Έλληνες ιδιώτες), οδήγησαν το χρηματοπιστωτικό σύστημα στο χείλος του γκρεμού (με αποτέλεσμα να απαιτηθούν πολλαπλές εγγυήσεις και η ανακεφαλαιοποίηση του).

Ολοκληρώνοντας, εάν δεν είχαν τρομοκρατηθεί οι Έλληνες καταθέτες, μεταφέροντας στο εξωτερικό μεγάλο μέρος των χρημάτων τους, η Ελλάδα δεν θα είχε ανάγκη να ανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζες της με 45 δις € - ενώ οι ιδιωτικοποιήσεις, οι οποίες υπολογίζονται πλέον στα 15 δις €, δεν θα είχαν λόγο να συμβούν (αφού τα 100 δις € που οδηγήθηκαν σε ξένες τράπεζες, υπερκαλύπτουν τα παραπάνω 45 συν 15 δις €).  

Εάν όμως οι ίδιοι οι Έλληνες δεν εμπιστεύονται το κράτος τους, αποσύρουν τις καταθέσεις τους, δεν αγοράζουν μετοχές ελληνικών εταιρειών, μεταφέρουν «προδοτικά» τις έδρες των μεγάλων εταιρειών τους στο εξωτερικό (ΦΑΓΕ, 3Ε κλπ.) και δεν επενδύουν, τότε πως είναι δυνατόν να εμπιστευθούν την Ελλάδα οι ξένοι και οι χρηματαγορές;  
  Η ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΒΟΜΒΑ

Συνεχίζοντας, οι προοπτικές που αναφέραμε σχετικά με την Ελλάδα, δεν υφίστανται για την Ισπανία - αφού ακόμη και μία διαγραφή του δημοσίου χρέους της, δεν θα είχε τίποτα να προσφέρει. Η αιτία είναι το ότι, τα προβλήματα της αφορούν τον ιδιωτικό τομέα, τα χρέη του οποίου ανέρχονται στο 390% του ΑΕΠ της χώρας (167% της Ελλάδας), όπως φαίνεται από τον Πίνακα Ι - ενώ έχουν εξαντληθεί όλες οι δυνατότητες μίας «αναπροσαρμογής» της οικονομίας της. 

Στα πλαίσια αυτά, ίσως ξεχνάει κανείς τι ακριβώς έχει συμβεί στην Ισπανία την τελευταία δεκαετία - όπου η οικοδομική δραστηριότητα, με τη χρηματοδότηση των γερμανικών και γαλλικών τραπεζών, ξεπέρασε κάθε προηγούμενη φούσκα στον πλανήτη. Ακόμη και η φούσκα ακινήτων στις Η.Π.Α. (ενυπόθηκα δάνεια χαμηλής εξασφάλισης, subrimes), ήταν πολύ μικρότερη, συγκριτικά με αυτήν της Ισπανίας.

Κατά συνέπεια, η υπερχρέωση των ισπανικών τραπεζών θα αποδειχθεί ότι είναι τεράστια - με τα επισφαλή δάνεια τους να έχουν υπερβεί τα όρια. Η ανακεφαλαιοποίηση τους δε με 60 δις €, η οποία συζητείται επίσημα, δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα - αφού υπολογίζουμε ότι, θα ξεπεράσει κατά πολύ τα 150 δις €.

Εάν τώρα σε όλα αυτά τα προβλήματα προσθέσουμε την αδυναμία της Ισπανίας (α) να προβεί σε υποτίμηση του νομίσματος της, (β) να μειώσει τα επιτόκια, (γ) να αυξήσει την ποσότητα χρήματος (τύπωμα) ή/και (δ) να διατηρήσει το δανεισμό του ιδιωτικού τομέα με συνεχή πακέτα ρευστότητας της κεντρικής τράπεζας (όπως συνέβη στις Η.Π.Α., με πολύ μικρότερο αναλογικά πρόβλημα ακινήτων και τραπεζών), θα κατανοήσουμε πως δεν έχει καμία απολύτως δυνατότητα να ξεφύγει από την κρίση - όσο και αν εντείνει τα προγράμματα λιτότητας, από τα οποία δεν έχει τίποτα να περιμένει, ή/και να κλιμακώσει την εσωτερική υποτίμηση.  

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΕΠ

Περαιτέρω, σύμφωνα με το ΔΝΤ, τα προγράμματα λιτότητας έχουν σήμερα διαφορετικές «επιδράσεις» στην Ευρώπη, από ότι στο παρελθόν - όπου οι επιδράσεις αυτές υπολογίζονται από έναν «πολλαπλασιαστή», ο οποίος αφορά τη σχέση της δημοσιονομικής πολιτικής με το εκάστοτε ΑΕΠ.

Στα προηγούμενα έτη, ο πολλαπλασιαστής αυτός ήταν της τάξης του 0,5 - δείκτης που σημαίνει πως, όταν το κράτος μειώνει τις δαπάνες κατά 1 δις €, τότε το ΑΕΠ περιορίζεται (ύφεση) κατά 500 εκ. €.  

Σήμερα όμως το ΔΝΤ υποθέτει πως ο πολλαπλασιαστής ευρίσκεται μεταξύ 0,9 και 1,7 - όπου όταν ο πολλαπλασιαστής είναι υψηλότερος από το 1, τότε το ΑΕΠ μειώνεται συνολικά περισσότερο από το έλλειμμα του προϋπολογισμού (στην περίπτωση της Ελλάδας, η μείωση του ελλείμματος κατά 25 δις € περιόρισε το ΑΕΠ πάνω από 30 δις € - οδηγώντας την σε έναν φαύλο κύκλο, με τελική κατάληξη τη χρεοκοπία, εάν δεν σταματήσει αμέσως η πολιτική λιτότητας). Ο Πίνακας ΙΙ που ακολουθεί (μεγέθη κατά προσέγγιση) είναι χαρακτηριστικός:

ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ:  Σχέση μείωσης των δαπανών με το ΑΕΠ και τα δημόσια έσοδα, σε €

Μείωση Δαπανών
Συντελεστής
Μείωση ΑΕΠ
*Μείωση Εσόδων




1.000.000.000
0,5
-500.000.000
-166.500.000
1.000.000.000
0,9
-900.000.000
-299.500.000
1.000.000.000
1,7
-1.700.000.000
-566.100.000
* Τα συνολικά έσοδα της Ελλάδας υπολογίζονται στο 33,3% του ΑΕΠ της (άρθρο μας), έναντι 32,9% της Ισπανίας και 29,8% της Ιρλανδίας.   
Σημείωση: Στην περίπτωση της Ελλάδας φαίνεται ότι το ΔΝΤ υπολόγισε με συντελεστή 0,5 - ενώ τελικά διαμορφώθηκε μεταξύ 0,9 και 1,7

Τα παραπάνω σημαίνουν με απλά λόγια πως όταν εφαρμόζεται μία πολιτική λιτότητας, ανάλογη με αυτήν που έχει αποφασισθεί σήμερα για στις ελλειμματικές χώρες της Ευρωζώνης, το δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ αυξάνεται διαχρονικά, αντί να μειώνεται - μία υπόθεση που έχει τεκμηριωθεί και από την Ελλάδα.

Ολοκληρώνοντας, ειδικά όσον αφορά την Ισπανία (η Ιταλία έχει πρόβλημα δημοσίου χρέους, όπως και η Ελλάδα, το οποίο είναι πολύ πιο εύκολο στην επίλυση του), η μοναδική λύση της δεν φαίνεται να είναι η υπαγωγή στο μηχανισμό στήριξης (ESM), αλλά η άμεση έξοδος της από την Ευρωζώνη - ενδεχομένως μαζί με την Πορτογαλία, ενώ κινδυνεύει και η Ολλανδία, εάν δεν βιαστεί (η Ιρλανδία σίγουρα - ενώ η ρευστότητα των τραπεζών της διατηρείται τεχνητά από την ΕΚΤ και το τύπωμα χρημάτων της κεντρικής της τράπεζας).  

Εάν δεν αποφασιστεί κάτι τέτοιο, τότε θα πρέπει όλες οι άλλες χώρες της Ευρωζώνης να περιορίσουν τα χρέη του ιδιωτικού της τομέα – να διαγράψουν δηλαδή χρέη, ίσα τουλάχιστον με το 120% του ΑΕΠ της. Στην περίπτωση αυτή, μετά τη διαγραφή δηλαδή του 120%, το συνολικό χρέος της Ισπανίας θα διαμορφωνόταν στο 337% του ΑΕΠ της - έναντι 333% της Ελλάδας προ PSI.

Με δεδομένο όμως ότι, το ισπανικό ΑΕΠ είναι της τάξης των 1,494 τρις $ (2011), η απαιτούμενη διαγραφή ιδιωτικών χρεών (τραπεζών, επιχειρήσεων και νοικοκυριών), θα πρέπει να υπερβεί τα 1,3 τρις € - κάτι που είναι μάλλον αδύνατον να αποφασισθεί από τα άλλα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης και ειδικά από τη Γερμανία, ακόμη και αν υποθέσουμε ότι μπορεί να βρεθούν τόσο πολλά χρήματα.      


Συνεχιζεται...

B.Bιλιάρδος www.casss.gr