X.A.A. LIVE 

Stock brokers react as they watch the Diwali Muhurat Trading at the Bombay Stock Exchange on Wednesday.

                  σχόλια για τη συνεδρίαση online...
Η ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΑΠΕΙΛΗ : ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ.
ΤΟ ΤΡΟΜΑΚΤΙΚΟ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΧΡΕΟΣ ΤΗΣ ΙΣΠΑΝΙΑΣ...
β μερος.

ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ

Ανεξάρτητα από τα παραπάνω, θεωρούμε σκόπιμη μία περιληπτική αναφορά μας στο θέμα της τραπεζικής ενοποίησης, το οποίο συζητείται σήμερα έντονα στην Ευρώπη.

Ειδικότερα, με τον όρο «τραπεζική ενοποίηση» εννοούμε τις προτάσεις που έχουν γίνει σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στα πλαίσια της κρίσης των χρηματαγορών και των κρατών - με στόχο μία κεντρική, καθώς επίσης κοινή υπευθυνότητα για τις καταθέσεις, για την εποπτεία του χρηματοπιστωτικού συστήματος και για τα πάσης φύσεως μέτρα διάσωσης. Με βάση αυτές τις προτάσεις, σχεδιάζεται να ληφθούν τα παρακάτω κυρίως μέτρα:

(α)  Να δημιουργηθεί μία κεντρική υπηρεσία για την εποπτεία του χρηματοπιστωτικού συστήματος, η οποία να μπορεί να αποφασίζει μόνη της για όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής οικονομικής ένωσης.

(β)  Να εξασφαλισθεί η δυνατότητα παροχής βοήθειας από το ταμείο χρηματοπιστωτικής σταθερότητας (ESM), απ’ ευθείας στις τράπεζες που αντιμετωπίζουν προβλήματα - αντί να μεσολαβούν τα κράτη, συμπαρασύροντας ολόκληρες τις οικονομίες τους στις προσπάθειες διάσωσης των τραπεζών τους.  

(γ)  Να ενοποιηθούν όλα τα εθνικά συστήματα, στον τομέα της εγγύησης των καταθέσεων στις τράπεζες, έτσι ώστε να σταματήσουν ο εκροές καταθέσεων από το Νότο, με αποδέκτη το Βορά. 

Τόσο η Γαλλία, όσο και η Κομισιόν, τάσσονται υπέρ μίας μεγάλης τραπεζικής ενοποίησης – όπου όλες οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα ευρίσκονται κάτω από την εποπτεία της ΕΚΤ. Η ΕΚΤ φυσικά δεν θα τα έκανε όλα μόνη της, αλλά θα ενεργούσε με τη βοήθεια των εθνικών εποπτικών αρχών, καθώς επίσης των κεντρικών τραπεζών της εκάστοτε χώρας.

Σημαντικό στην προκειμένη περίπτωση είναι το ότι, η τελική απόφαση θα ανήκει στην ΕΚΤ – γεγονός που σημαίνει μεταξύ άλλων πως η ΕΚΤ θα έχει το δικαίωμα να αποφασίζει το κλείσιμο μίας τράπεζας, σε οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα, εάν και όταν το κρίνει απαραίτητο.

Από την άλλη πλευρά, η Γερμανία τάσσεται υπέρ μίας μικρής τραπεζικής ενοποίησης, όπου η ΕΚΤ θα έχει την εποπτεία των 25 μεγαλύτερων εμπορικών ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων – με την αιτιολογία ότι, η ΕΚΤ δεν θα είχε τη δυνατότητα να τις επιβλέπει όλες (περί τις 6.000).

Στην πραγματικότητα βέβαια η αιτία δεν είναι αυτή, αλλά η άρνηση της Γερμανίας να επιτρέψει τον έλεγχο του δικού της χρηματοπιστωτικού συστήματος – επειδή εντός της επικράτειας της, όπως και στην Ισπανία, υπάρχουν πολλές σχεδόν χρεοκοπημένες τράπεζες, οι οποίες έχουν τεράστιες ανάγκες αύξησης των κεφαλαίων τους. Εκτός αυτού, η συνέχιση του δανεισμού της από τις αγορές με μηδαμινά επιτόκια (οφείλει πάνω από 2 τρις €), καθώς επίσης η εισροή χρημάτων από το Νότο, τα οποία αυξάνουν τις επενδύσεις και την ανταγωνιστικότητα της - εις βάρος φυσικά όλων των άλλων κρατών.  

Περαιτέρω, όπως έχουμε ήδη μάθει από την παρούσα κρίση της Ευρωζώνης, μία νομισματική ένωση δεν μπορεί να λειτουργήσει εντελώς αποκεντρωμένα – επειδή δημιουργούνται μεγάλες ανισορροπίες εντός της, οι οποίες είναι αδύνατον να ελεγχθούν μόνο με μέτρα λιτότητας.

Η τραπεζική ένωση ορίζεται ουσιαστικά σαν ένα είδος κυκλοφοριακού συστήματος, το οποίο είναι απαραίτητο για την επιβίωση της ένωσης. Όταν τώρα δημιουργούνται «δομικές ανισορροπίες» όπως, για παράδειγμα, εμπορικά πλεονάσματα στη Γερμανία, με αντίστοιχα ελλείμματα στην Ελλάδα, τότε χρειάζεται η τραπεζική ενοποίηση για να μπορέσουν να ελεγχθούν οι χρηματικές ροές.

Η αιτία είναι το ότι, όταν οι γερμανικές τράπεζες αποφασίζουν ξαφνικά να σταματήσουν τη χρηματοδότηση των ελληνικών ελλειμμάτων, τότε η χρηματοδότηση, υπό τις σημερινές συνθήκες, αναλαμβάνεται αυτόματα από τις κεντρικές τράπεζες – μέσω του συστήματος πληρωμών στη διατραπεζική αγορά, του γνωστού μας target II.      

Στα πλαίσια αυτά, η τραπεζική ενοποίηση (ιδίως αυτή των 25 μεγαλυτέρων τραπεζών), συμφέρει κυρίως τη Γερμανία - αφού κάθε μήνα (με αφετηρία το ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2007, όπου οι γερμανικές τράπεζες έπαψαν ουσιαστικά να χρηματοδοτούν τα ελλείμματα των χωρών του Νότου), αυξάνονται τα πλεονάσματα της κεντρικής τράπεζας της στο σύστημα target II. Σήμερα ξεπερνούν τα 700 δις € με αυξητική πορεία - οπότε η χώρα είναι εκτεθειμένη σε έναν τεράστιο κίνδυνο, σε περίπτωση τυχόν διάλυσης της Ευρωζώνης (ή μονομερούς εξόδου της).

Εάν τώρα υπήρχε μία μεγάλη τραπεζική ενοποίηση, τότε δεν θα έπαιζε κανένα ρόλο η εθνικότητα της κάθε τράπεζας – οπότε δεν θα αναφερόμαστε σε ελληνικές ή γερμανικές τράπεζες, αλλά σε τράπεζες στην Ελλάδα και στη Γερμανία. Στην περίπτωση αυτή, δεν θα υπήρχε κανένας λόγος να απορρίψει μία τράπεζα στο Βερολίνο, ένα δάνειο σε μία τράπεζα στην Αθήνα – επειδή μία τραπεζική ένωση είναι αναμφίβολα μία ένωση αμοιβαίας μεταφοράς κεφαλαίων, όπου οι χώρες με ισχυρές τράπεζες είναι υπεύθυνες για τις χώρες με αδύναμες τράπεζες, όπως συμβαίνει σήμερα σε εθνικό επίπεδο.

Δηλαδή, εάν τυχόν συμβεί κάτι σε μία τράπεζα με έδρα την Ελλάδα, δεν θα υποχρεωθεί να τη βοηθήσει το ελληνικό δημόσιο, αλλά η ΕΚΤ – όπως εάν συμβεί κάτι σε μία τράπεζα στην Κρήτη σήμερα, δεν είναι υπεύθυνη η περιφέρεια, αλλά το ελληνικό δημόσιο.  

Αντίθετα, εάν δεν αποφασισθεί η μεγάλη τραπεζική ενοποίηση, αλλά μόνο η εποπτεία των 20-25 μεγαλύτερων ευρωπαϊκών τραπεζών από την ΕΚΤ (όπως για παράδειγμα της Deutsche Bank, της ΕΤΕ κλπ.), χωρίς να υπάρξει μία ευρωπαϊκή εγγύηση όλων των καταθέσεων, τότε θα επρόκειτο για ένα ακόμη γραφειοκρατικό βήμα – χωρίς καμία οικονομική λειτουργία. Οι γερμανικές τράπεζες θα συνέχιζαν να μην δανείζουν τις ελληνικές, επειδή οι ελληνικές είναι συγκριτικά λιγότερο ασφαλείς, ενώ οι κίνδυνοι της Γερμανίας από το target II θα αυξάνονταν περαιτέρω.

Για τους παραπάνω λόγους, θεωρείται ότι, η τραπεζική ενοποίηση αποτελεί το σημαντικότερο μέτρο για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους, περισσότερο επείγον ακόμη και από τα ευρωομόλογα – επειδή τα πακέτα στήριξης, οι «ενέσεις» ρευστότητας, καθώς επίσης οι αγορές ομολόγων από την ΕΚΤ, είναι αδύνατον να καταπολεμήσουν μακροπρόθεσμα τα προβλήματα της Ευρωζώνης, οδηγώντας την στην έξοδο από το τούνελ.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Το δημόσιο χρέος της Ιαπωνίας είναι, σύμφωνα με το ΔΝΤ, της τάξης του 237% του ΑΕΠ της ή περί τα 13,9 τρις $  – σχεδόν όσο των Η.Π.Α. δηλαδή, χωρίς όμως να αντιμετωπίζει προβλήματα, αφού το χρηματοδοτεί με επιτόκιο 0,765%. Η αιτία είναι το γεγονός ότι, οι κάτοχοι των ομολόγων είναι οι τράπεζες, οι επιχειρήσεις, τα ασφαλιστικά ταμεία και τα νοικοκυριά της χώρας – η οποία ουσιαστικά αυτοχρηματοδοτείται κατά 90%.

Αν και πρόκειται λοιπόν για έναν εξαιρετικά επικίνδυνο, «χάρτινο πύργο», κανένας Ιάπωνας δεν έχει τη διάθεση (ούτε το κίνητρο), να τραβήξει εκείνο το χαρτί, το οποίο θα προκαλούσε την κατάρρευση του πύργου – αφού θα θαβόταν και ο ίδιος στα ερείπια. Εκτός αυτού, οι διεθνείς αγορές είναι απολύτως πεπεισμένες ότι, οι Ιάπωνες θα συνεχίζουν να αγοράζουν οι ίδιοι ομόλογα του δημοσίου τους, ακόμη και με μηδενικές αποδόσεις – αφενός μεν επειδή έχουν εμπιστοσύνη στο κράτος τους, αφετέρου λόγω του ότι τοποθετούν την πατρίδα τους υψηλότερα από τον εαυτό τους (με έργα και όχι με λόγια).

Αντίθετα με την Ιαπωνία, το δημόσιο χρέος της Ελλάδας, παρά το ότι είναι σημαντικά χαμηλότερο (120% του ΑΕΠ προ ΔΝΤ), ευρίσκεται κατά 90% (αριθμοί κατά προσέγγιση) στα χέρια ξένων – με αποτέλεσμα αφενός μεν να χρηματοδοτείται με δυσβάστακτα επιτόκια άνω του 5%, αφετέρου να κινδυνεύουμε ανά πάσα στιγμή με χρεοκοπία (η πτώχευση μίας χώρας προκαλείται σχεδόν αποκλειστικά από το εξωτερικό χρέος της). 

Η αιτία είναι κυρίως το ότι, οι Έλληνες δεν έχουν εμπιστοσύνη στο κράτος τους – οπότε δεν έχουν καμία διάθεση να το χρηματοδοτούν. Δυστυχώς όμως, η αποφυγή των ευθυνών δεν αποτελεί ποτέ λύση των προβλημάτων – ενώ η Ελλάδα θα ήταν σήμερα ελεύθερη, με ένα πολύ καλύτερο βιοτικό επίπεδο και ευοίωνες προοπτικές, εάν οι Πολίτες της δάνειζαν μέρος των καταθέσεων τους στο κράτος τους (αγορά εθνικών ομολόγων).

Στα πλαίσια αυτά, η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των Πολιτών στη Πολιτεία, μέσω της «εγκατάστασης» ενός Κράτους Δικαίου, προηγείται από κάθε άλλη ενέργεια ή προσπάθεια αναδιάρθρωσης της οικονομίας μας – αφού, χωρίς αυτήν, η Ελλάδα δεν πρόκειται (και μάλλον δεν πρέπει) να ξεφύγει από την κρίση, ενώ κινδυνεύει να εξελιχθεί σε ένα τυπικό προτεκτοράτο της Γερμανίας.

Ολοκληρώνοντας τονίζουμε ξανά ότι, παρά την αιτιολογημένη απαισιοδοξία που δυστυχώς επικρατεί, σαν αποτέλεσμα της προδοσίας της πατρίδας μας, των επιθέσεων εκ μέρους των Η.Π.Α. (ΔΝΤ) και της Γερμανίας, καθώς επίσης των τεράστιων λαθών της Πολιτείας και των Πολιτών της, είμαστε σίγουροι ότι, η Ελλάδα θα βγει ενδυναμωμένη από την κρίση – αφού αφενός μεν είναι μία πλούσια, πολλαπλά προικισμένη χώρα, αφετέρου διαθέτει μία πανέμορφη, εύφορη φύση, άριστα εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό (νέους) καθώς επίσης μία εξαιρετικά πολύτιμη, «ζηλευτή» ιστορική συνείδηση, η οποία «πηγάζει» από έναν ασυναγώνιστο, μοναδικό πολιτισμό.

Βασίλης Βιλιάρδος  (copyright)
Αθήνα, 13. Οκτωβρίου 2012
viliardos@kbanalysis.com