ΣΑΒΒΑΤΟ..
με καφεδάκι


TA "EMΦΥΛΙΑΚΑ"ΠΑΡΕΠΟΜΕΝΑ" ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ...


Οι πρόσφατοι διαπληκτισμοί στη βουλή με αναφορές στην κατοχή και τον εμφύλιο, εισάγουν ένα σοβαρό προβληματισμό. Βιώνουμε μια κατάσταση, το περιεχόμενο της οποίας δύσκολα μπορεί να σκιαγραφηθεί. Το μέλλον μοιάζει να αντιγράφει ένα επίφοβο παρελθόν. Αυτό υποδεικνύουν οι επικλήσεις στον 'Αρη Βελουχιώτη και οι απειλές για κρεμάλες.

Επί δεκαετίες, ο βίαιος αντικοινοβουλευτισμός είχε σιωπήσει. Οι υποστηρικτές του εθνικοσοσιαλισμού είχαν αναχθεί σε μια γραφική, αριθμητικά αφανή ομάδα. Οι «ορθόδοξοι» κομμουνιστές είχαν εγκαταλείψει «το όπλο παρά πόδα». Παρά τις περί του αντιθέτου περιοδικές διακηρύξεις του, το κομμουνιστικό κόμμα εξελίχθηκε σε ακραίο μεν, αλλά συμβιβασμένο μεν την καθεστηκυία συνταγματική τάξη κόμμα. Το δραματικό παρελθόν είχε ταφεί. Η πολιτική ασημαντότητα των δεξιόθεν ή αριστερόθεν ανατρεπτικών δυνάμεων καλλιέργησε την πνευματική νωθρότητα. Προς τι να ελεγχθούν οι μύθοι οι οποίοι επέτρεψαν την μεταπολεμική εθνική συμφιλίωση; Η πραγματικότητα της κατοχικής και εμφυλιακής περιόδου, γεμάτη αντιφάσεις και σκιές, μπορούσε να αναμείνει εις το διηνεκές, πριν οι ιστορικοί την ανατάμουν, χωρίς φόβο και χωρίς πάθος.

Όμως, αναγκαία συνθήκη για την ιδεολογική ραστώνη αποτελούσε η «ευημερία», τροφοδοτούμενη διαδοχικά από το αμερικανικό, το ευρωπαϊκό και το δάνειο χρήμα. Αυτό το βάλσαμο αναισθητοποίησε τις πληγές, χωρίς να τις επουλώσει και, κυρίως, χωρίς να τις θεραπεύσει. Η κοινωνική συνοχή στηρίχτηκε στην άγνοια και την υπεραπλούστευση.

Η οικονομική κρίση ανήρεσε την συνθήκη αυτή, με αποτέλεσμα να επανεμφανιστούν στο προσκήνιο αντικοινοβουλευτικές δυνάμεις. Η «χρυσή αυγή» (ΧΑ) αναπολεί φασιστικές και ναζιστικές δάφνες. Αριστερές «συνιστώσες» και πολιτικοί αρχηγοί αναφέρονται νοσταλγικά στο ΕΑΜ και στον ένοπλο αγώνα. Ακροδεξιές και ακροαριστερές ιδεολογίες απειλούν να επαναλάβουν πολιτικές πρακτικές οι οποίες αιματοκύλισαν την Ελλάδα.

Οι τραγωδίες της Ελλάδας ουδέποτε υπήρξαν αποκλειστικά ενδογενείς. Σταυροδρόμι ανάμεσα στις θαλάσσιες δυνάμεις, την ρωσική ηπειρωτική μάζα και την γερμανική μεσευρώπη, η Ελλάδα διαιρέθηκε όποτε οι εντάσεις ανάμεσα στους γεωπολιτικούς πόλους έφθασαν σε παροξυσμό. Οι ανησυχίες τις οποίες εγείρουν οι εγχώριες ακραίες πολιτικές αναβιώσεις δεν είναι άσχετες με την ανασφάλεια ως προς την ευρωπαϊκή πορεία. Η πρόσφατη τριακονταετής εσωστρέφεια υπό το ευρωπαϊκό αλεξιβρόχιο αποπροσανατόλισε. Η σύγκριση των έσω και των έξω είναι, εντούτοις, αποκαλυπτική. Στην Ελλάδα αναβιώνει το παρελθόν με την άνοδο των άκρων· η Ευρώπη μοιάζει να επιστρέφει στον μεσοπόλεμο.

Είναι εντυπωσιακοί οι παραλληλισμοί ανάμεσα στα ευρωπαϊκά γεωπολιτικά ερωτήματα του 1930 και τα σημερινά. Βαδίζουμε, όπως και τότε, προς μια γερμανοκρατούμενη Ευρώπη; Πώς αντιδρά στην προοπτική αυτή ο αγγλοσαξονικός κόσμος; Διαφοροποιείται η Αγγλία από την Αμερική; Η Γαλλία ταλαντεύεται, άραγε, και πάλι ανάμεσα στην γερμανοτροπία και ένα διακριτό γεωπολιτικά ρόλο; Μήπως η Γερμανία έλκεται από τους ανεξάντλητους φυσικούς πόρους και τις ανεκμετάλλευτες καταναλωτικές αγορές της ρωσικής ανατολής; Οι παραδοσιακές γεωπολιτικές ευρωπαϊκές δομές επανέρχονται δυνητικά.

Από την πνευματική ασφάλεια του «ψυχρού πολέμου» και την ευφορία της δυτικής νίκης, οι πολίτες της Ευρώπης κινούνται προς αβέβαια ιδεολογικά και γεωπολιτικά ύδατα· βιώνουν καταστάσεις με ανησυχητικές ομοιότητες με την προπολεμική και την πολεμική δεκαετία. Οι ευρωεκλογές του 2014 ανησυχούν ακόμη και τους εξ επαγγέλματος υπεραισιόδοξους ευρωκράτες.

Η γνώση και κατανόηση των ιδεολογικών και κοινωνικών διεργασιών της κρίσιμης δεκαετίας του 1940 θα συνιστούσε σημαντικό πνευματικό και πολιτικό εφόδιο για την χώρα μας. Δυστυχώς, λειτουργούμε πάντα με μύθους, δαιμονοποιήσεις και ιστορικές παραμορφώσεις, τους οποίους συντηρούν η αυτολογοκρισία και η ιδεολογική τρομοκρατία. Αναγκαίοι, ίσως, μέχρι προς τίνος για την εξασφάλιση της κοινωνικής ειρήνης, σήμερα αποτελούν τροχοπέδη για την αντιμετώπιση των νέων απειλών.

Κάποιοι ιστορικοί έχουν αρχίσει προσεκτικά να ανοίγουν ευαίσθητα κεφάλαια της δραματικής εποχής. Από τελείως άλλη οπτική, η πρόσφατη απόπειρα βιογραφίας του Γιάννη Βουλπιώτη http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%89%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%82_%CE%92%CE%BF%CF%85%CE%BB%CF%80%CE%B9%CF%8E%CF%84%CE%B7%CF%82
αναδεικνύει την πολυπλοκότητα και την αντιφατικότητα πίσω από την μανιχαϊστική κυρίαρχη περιγραφή της κατοχικής περιόδου. 'Αλλο ένα κουτί της Πανδώρας; Αναμφίβολα. Επιβάλλεται, όμως, να ανοίξει και αυτό. Αν δεν φωτιστεί με αμεροληψία και ειλικρίνεια το σκοτεινό παρελθόν, απειλούμαστε με την επιστροφή του.

του Γιώργου Πρεβελάκη 

Ο Γιώργος Πρεβελάκης είναι εκπρόσωπος της Ελλάδας στον ΟΟΣΑ


www.ppol.gr  Aναδημοσίευση απο την Εστία.