ΣΑΒΒΑΤΟ..
με μουσική


ΠΟΙΟΣ ΘΑ ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΕΙ ΤΙΣ 
ΞΕΧΑΣΜΕΝΕΣ ΟΜΑΔΕΣ;..


Του Δημήτρη Σκάλκου*

Ανάμεσα στις πολλαπλές παθογένειες του πολιτικού μας συστήματος που έριξαν το ελληνικό σκαρί στα βράχια της οικονομικής κρίσης ξεχωρίζει η κυριαρχία των πολυάριθμων ομάδων ειδικών συμφερόντων. Νομιμοποιούμενα από τη ρητορική ενός ανέξοδου λαϊκισμού που κυριάρχησε στο μεγαλύτερο μέρος της μεταπολιτευτικής περιόδου, τα αρχικώς κατανοητά αιτήματα οικονομικής και πολιτικής συμμετοχής γρήγορα εκφυλίστηκαν σε υπεσχημένες απαιτήσεις. Με τον καιρό οι διεκδικήσεις παγιώθηκαν και οι θεσμοί προσαρμόστηκαν στην αναπαραγωγή ενός οικονομικά αναποτελεσματικού και κοινωνικά άδικου συστήματος.

Στο πεδίο της Οικονομίας, η κυριαρχία των ειδικών συμφερόντων διαμόρφωσε μία δομή κινήτρων και αντικινήτρων που αδιαφόρησαν για την ανταγωνιστικότητα, αποθάρρυναν την επιχειρηματικότητα και αντικατέστησαν την αναζήτηση της καινοτομίας με την επιδίωξη της κατάλληλης πολιτικής «πρόσβασης».

Στο πολιτικό πεδίο, τα ειδικά συμφέροντα αναπαρήγαγαν τις πελατειακές σχέσεις, διευκολύνοντας τις εξω-θεσμικές συναλλαγές, ενθάρρυναν τον μακρο-οικονομικό λαϊκισμό, υπέσκαψαν την έννοια του γενικού συμφέροντος. Ευτέλισαν την πολιτική συμμετοχή, μεταβάλλοντας τα πολιτικά κόμματα σε μηχανισμούς προώθησης οργανωμένων συμφερόντων. Υπέταξαν αρχές και ιδέες στην κυριαρχία ενός χυδαίου πολιτικού κυνισμού. Στο πεδίο της κοινωνίας, η κυριαρχία των ειδικών συμφερόντων διεύρυνε τις οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες και συνέβαλε στον κατακερματισμό της κοινωνίας, ενισχύοντας περαιτέρω τις ατομιστικές και προσοδοθηρικές συμπεριφορές.

Στην άλλη άκρη του πολιτικού φάσματος στέκονται αδύναμες και περιθωριοποιημένες οι ξεχασμένες ομάδες, εκείνες οι πολυπληθείς κοινωνικές ομάδες που δεν εκπροσωπούνται στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Άνεργοι, εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα, μονογονεϊκές οικογένειες κ.ά. δεν διαθέτουν ισχυρή πολιτική «φωνή», ικανή να διαπεράσει το τείχος των οργανωμένων συμφερόντων. Στη δίνη της βαθιάς ύφεσης που βιώνουμε σήμερα είναι αυτές ακριβώς οι ομάδες που υποφέρουν περισσότερο, σηκώνοντας δυσανάλογα τα βάρη της δημοσιονομικής προσαρμογής και στερούμενες ταυτοχρόνως οποιασδήποτε στήριξης από το αναποτελεσματικό σύστημα κοινωνικής προστασίας (προσαρμοσμένο και αυτό στα ισχυρά αιτήματα της προσοδοθηρίας).

Οι ξεχασμένες ομάδες εμφανίζονται σήμερα μόνο στις στατιστικές έρευνες που αποτυπώνουν τους «χαμένους» του εγχώριου οικονομικού παιγνίου, από την απαράδεκτη πραγματικότητα της ακραίας φτώχειας, μέχρι την προκλητικά βαριά φορολόγηση (ενός μόνο) μέρους της μεσαίας τάξης. Το πολιτικό προσωπικό στέκει ασυγκίνητο απέναντι στα προβλήματά τους, όμως την ίδια στιγμή είναι πρόθυμο να ξιφουλκήσει ενάντια σε κάθε μεταρρυθμιστική προσπάθεια που θίγει τα μικροσυμφέροντα των οργανωμένων ομάδων, δείχνοντας και τα πραγματικά όρια του πολιτικού μας συστήματος.

Μία συνεπής μεταρρυθμιστική πολιτική πρέπει να στοχεύσει στην εκπροσώπηση αυτών των ξεχασμένων ομάδων, στο πλαίσιο του επαναπροσδιορισμού της έννοιας του γενικού συμφέροντος, κατά τρόπο που ενσωματώνει και δεν τεμαχίζει τις διαφορετικές ανάγκες και τα ποικίλα συμφέροντα της κοινωνίας. Συνακόλουθα πρέπει να προσδιοριστεί ένας νέος ρόλος για το κράτος και τις λειτουργίες που επιτελεί. Το «κούφιο» κράτος της μεταπολίτευσης, διαπερατό από τις διάφορες ομάδες συμφερόντων, οφείλει να δώσει τη θέση του σε ένα σύγχρονο κράτος αρκετά ισχυρό ώστε, χωρίς να καταπνίγει τον δυναμισμό των αγορών, να είναι σε θέση να αντιστέκεται στα ποικιλώνυμα ειδικά συμφέροντα.

Ο παραμερισμός του πλήθους των ειδικών συμφερόντων και των προσοδοθηρικών ομάδων που στέκονται εμπόδιο στην εκκίνηση ενός ενάρετου οικονομικού κύκλου πρέπει να αποτελέσει τον πυρήνα ενός εθνικού σχεδίου ανασυγκρότησης, το οποίο θα συμφιλιώνει την ανάπτυξη με την αλληλεγγύη για την οριστική έξοδο της χώρας από την κρίση.


* Ο κ. Δημήτρης Σκάλκος είναι πολιτικός επιστήμονας - διεθνολόγος. Το βιβλίο του «Αλλάζει η Ελλάδα; Η πολιτική οικονομία των μεταρρυθμίσεων» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

http://www.liberal.gr/