ΣΆΒΒΑΤΟ..
με μουσική
ΣΥΡΙΑ: ΕΝΑ ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ ΓΙΑ ΔΥΝΑΤΟΥΣ ΛΥΤΕΣ
ΤΗΣ
ΕΥΦΡΟΣΥΝΗΣ ΠΑΥΛΑΚΟΥΔΗ.
Ενα άρθρο-έρευνα, του 2011 .Το ξεκίνημα ενός πολέμου που συνεχίζεται..
H συριακή εξέγερση είναι πολύ πιο περίπλοκη από ότι η αιγυπτιακή και η τυνησιακή αντίστοιχα.
Καθώς η βία στη Συρία κλιμακώνεται, με τους νεκρούς να φθάνουν τους 2.200 από την έναρξη των μαζικών διαδηλώσεων κατά του Σύριου Προέδρου στα μέσα Μαρτίου (σύμφωνα με δηλώσεις της επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, Navi Pillay), οι κυβερνήσεις των «27» της ΕΕ συμφώνησαν πριν λίγες μέρες στην επιβολή εμπάργκο στην εισαγωγή πετρελαίου από τη Συρία, διευρύνοντας έτσι τις κυρώσεις σε βάρος της Δαμασκού. Σημειωτέον η Συρία εξάγει το 90% της πετρελαϊκής της παραγωγής σε χώρες της Ε.Ε., ενώ για την ίδια την Ε.Ε., οι εισαγωγές πετρελαίου από τη Συρία φτάνουν μόλις το 0,8% του συνόλου της.
Επιπρόσθετα, αποφασίστηκε η επέκταση της λίστας των ατόμων που απαγορεύεται να ταξιδέψουν σε κράτη-μέλη της ΕΕ, καθώς και το πάγωμα των περιουσιών επτά οντοτήτων, ανάμεσά τους και τεσσάρων προσώπων. Πιο συγκεκριμένα, η Ε.Ε. επέκτεινε τις κυρώσεις της με το πάγωμα αγαθών και την απαγόρευση της χορήγησης βίζας σε τέσσερεις επιχειρηματίες που κατηγορούνται ότι χρηματοδοτούν το καθεστώς του Σύριου προέδρου, όπως και σε τρεις επιχειρήσεις, μεταξύ των οποίων και μία τράπεζα, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.
Για πολλοστή φορά η Ε.Ε. αντιδρά θεσμικά για το συγκεκριμένο θέμα. Σε πρώτη φάση είχε επιβάλλει κυρώσεις κατά 13 υψηλόβαθμων Σύριων αξιωματούχων για το ρόλο τους στην αιματηρή καταστολή των εξεγέρσεων, και σε δεύτερη, κατά του Assad και εννέα αξιωματούχων του καθεστώτος για τον ίδιο λόγο, ενώ στις 21 Ιουνίου είχε προχωρήσει σε ένα νέο τρίτο γύρο επιβολής κυρώσεων τόσο κατά τεσσάρων συριακών στρατιωτικών εταιρειών, όσο και κατά Σύριων που σχετίζονται με τη βίαιη καταστολή των αντικαθεστωτικών διαδηλώσεων.
Μην ξεχνάμε ότι η συριακή αντιπολίτευση άρχισε να οργανώνεται και επίσημα πλέον μέσω του τύπου να απαιτεί την εκθρόνιση του Σύρου μονάρχη. Συγκεκριμένα, στις 13 Ιουνίου, η συριακή αντιπολιτευόμενη οργάνωση «Τοπική Επιτροπή Συντονισμού» (Local Coordination Committees of Syria [Lccsyria]), απευθυνόμενη στον Bashar al-Assad, δημοσίευσε αίτημα με το οποίο ζητούσε:
• Την παραίτησή του Σύρου προέδρου.
• Την ανάληψη της εξουσίας από το στρατό.
• Τη σύσταση εθνικής συνέλευσης, στην οποία θα συμμετέχουν αντιπρόσωποι της αντιπολίτευσης, ακτιβιστές και μέλη του καθεστώτος που δεν συμμετείχαν στη βίαια καταστολή των διαδηλώσεων, προκειμένου να καταρτισθεί νέο Σύνταγμα.
• Τον τερματισμό της βίας.
• Την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων.
• Τον τερματισμό της λογοκρισίας των ΜΜΕ, και
• Την εγγύηση για ειρηνική μετάβαση της εξουσίας.
Παράλληλα οι αντικαθεστωτικοί έχουν ήδη σχηματίσει το δικό τους «Εθνικό Συμβούλιο» κατά του καθεστώτος. Στις 19 Ιουνίου, ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου, Jamil Sahib, ανακοίνωσε στα ΜΜΕ τη σύσταση του Συμβουλίου και μεταξύ άλλων δήλωσε: «Ανακοινώνουμε τη δημιουργία ενός Εθνικού Συμβουλίου για να ηγηθεί της συριακής επανάστασης. Συνίσταται απ’ όλες τις συριακές κοινότητες και όλες τις πολιτικές δυνάμεις, εντός και εκτός της Συρίας. Στο Συμβούλιο συμμετέχουν γνωστοί αντικαθεστωτικοί, όπως ο Abdallah Trad el Moulahim, που συντάχθηκε με τη συριακή αντιπολίτευση στις αρχές Ιουνίου στην Αττάλεια της Τουρκίας, ο Mamoun al-Homsi, ο Sheikh Khaled al-Khalaf, ο Haitham al-Maleh, ο Souhair al-Atassi και ο Aref Dalila».
Πώς φτάσαμε ως εδώ; Πώς και γιατί ξεκίνησαν οι διαδηλώσεις;
Στη Συρία, οι πρώτες διαμαρτυρίες ξεκίνησαν τον Ιανουάριο και επηρεάστηκαν από άλλες παρόμοιες κινήσεις στην ευρύτερη περιοχή. Οι διαδηλωτές ζητούσαν την αποκατάσταση των δικαιωμάτων των πολιτών, καθώς και να τεθεί ένα τέλος στην κατάσταση έκτακτης ανάγκης που έχει τεθεί σε εφαρμογή από το 1963. Ένα κάλεσμα σε «μια ημέρα της οργής» ορίστηκε για τις 4 με 5 Φεβρουαρίου, αλλά χωρίς να καταφέρει να πραγματοποιηθεί. Οι πρώτες μαζικές διαδηλώσεις κατά της πολιτικής της κυβέρνησης πραγματοποιήθηκαν στις 15 και στις 16 Μαρτίου, ενώ οι διαδηλώσεις στις 18 με 19 Μαρτίου ήταν οι μεγαλύτερες που είχαν λάβει χώρα στη Συρία για πολλές δεκαετίες. Πολλές νέες διαδηλώσεις ακολούθησαν όλη την επόμενη περίοδο.
Οι συριακές αρχές αντέδρασαν με βία κατά των πολιτών, με τον ΟΗΕ να διατάζει την έρευνα για την βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων (22 Μαρτίου), κυρίως αυτών στην περιφέρεια Νταράα, όπου μόνο από τις 18 μέχρι τις 24 Μαρτίου ο αριθμός των νεκρών διαδηλωτών είχε φτάσει, σύμφωνα με καταγγελίες ακτιβιστών για τα ανθρώπινα δικαιώματα, σε 21 ανθρώπους.
Η περιφέρεια Νταράα, από όπου ξεκίνησαν οι πρώτες διαμαρτυρίες τον Μάρτιο, είναι πλούσια αγροτική περιοχή που καλύπτει τις ανάγκες της Δαμασκού σε γεωργικά προϊόντα. Επομένως δεν ήταν η οικονομική εξαθλίωση ο λόγος της εξέγερσης. Η αφορμή για τις διαδηλώσεις ήταν η σύλληψη 15 παιδιών από τη φυλή «Αμπαζίντ» με την κατηγορία της αναγραφής αντικαθεστωτικών συνθημάτων με κυριότερο το: «Αλλάχ, Συρία, Ελευθερία». Οι αρχές αναστατώθηκαν. Η αλαζονική συμπεριφορά του νομάρχη και η απειλή του διευθυντή πολιτικής ασφάλειας του νόμου να συλλάβει τους γονείς τους ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Η κυβέρνηση, βέβαια, της Δαμασκού κατηγόρησε τον κυβερνήτη της περιοχής της Νταράα για «υπερβάλλοντα ζήλο».
Την επόμενη όμως μέρα, καθώς εκατοντάδες διαδηλωτές διαμαρτύρονταν για την κράτηση των παιδιών, άτομα με στολές αστυνομικών και καλυμμένα πρόσωπα, άνοιξαν πυρ εναντίον τους, προκαλώντας τον θάνατο πέντε ατόμων και τον τραυματισμό πολλών άλλων. Η βίαιη αντιμετώπιση των διαδηλωτών και η διακοπή του ρεύματος και των μέσων επικοινωνίας όξυνε την κατάσταση με αποτέλεσμα να ζητήσουν για πρώτη φορά οι διαδηλωτές την πτώση του καθεστώτος. Σε λίγες ώρες η κατάσταση εκτραχύνθηκε. Οι οργισμένοι διαδηλωτές έκαψαν τα γραφεία του κυβερνώντος κόμματος Μπάαθ στην πόλη, λεηλάτησαν τα αρχεία του τοπικού δικαστηρίου και διάφορα κυβερνητικά κτήρια, έκαψαν καμιά δεκαριά αυτοκίνητα, αλλά και –σημειώστε το αυτό- ένα κατάστημα της τηλεφωνικής εταιρείας Syriatel, η οποία ανήκει στον μεγιστάνα Ραμί Μαχλούφ, πρώτο εξάδελφο του Σύριου προέδρου. Όπως γράφει η ισπανική εφημερίδα El Pais, ο Μαχλούφ «θεωρείται το μέγιστο σύμβολο της ενδημικής διαφθοράς του καθεστώτος».
Ας μιλήσουμε όμως λίγο παραπάνω για την Νταράα. Γιατί τα συνθήματα στους τοίχους από εφήβους δεν προήρθαν από παρθενογένεση, ούτε η γενικευμένη δυσαρέσκεια του τοπικού πληθυσμού, που εκδηλώθηκε αργότερα με πολύ μαζικό τρόπο, δικαιολογείται αποκλειστικά από τη σύλληψη κάποιων νεαρών. Και εξηγούμαι. Είναι γεγονός ότι, εδώ και χρόνια, δεν εκτελέστηκαν σοβαρά έργα υποδομής που θα τόνωναν την ανάπτυξη στη συγκεκριμένη περιοχή, με αποτέλεσμα να παραμένει στο περιθώριο και η όποια ανάπτυξή της να προέρχεται από τα εμβάσματα του εργατικού δυναμικού που εργάζεται στις αραβικές χώρες του Κόλπου. Επιπλέον οι κάτοικοι του νομού ισχυρίζονται ότι το καθεστώς είναι υπεύθυνο για τον θάνατο ισχυρών συμπατριωτών τους, όπως του στρατηγού Αχμέντ Σουιντάν που ήταν συνάδελφος του Χαφέζ Αλ Ασαντ στο στρατό και φυλακίστηκε μετά το πραξικόπημα του Ασαντ το 1970 και πέθανε στη φυλακή. Επίσης θεωρούν ότι η αυτοκτονία του πρώην πρωθυπουργού Μαχμούντ Αλ Ζουεμπί στην πραγματικότητα ήταν δολοφονία από στελέχη των μυστικών υπηρεσιών.
Ένα άλλο θέμα που απασχολεί σε σημαντικό βαθμό τους κατοίκους του εν λόγω νομού είναι η παραμονή στην περιοχή σημαντικού μέρους των συριακών στρατιωτικών δυνάμεων ως πρώτη γραμμή άμυνας στο μέτωπο με το Ισραήλ. Η κατάσχεση γης από τις στρατιωτικές αρχές για την ίδρυση στρατιωτικών βάσεων και στρατοπέδων ενοχλεί τον αγροτικό πληθυσμό του Νταράα που βλέπει την γη του να μειώνεται. Φυσικά η σύνθεση του ντόπιου πληθυσμού άλλαξε, εξαιτίας των πολλών ξένων, που κατάγονται από άλλους νομούς, και εργάζονται στο στρατό. Επιπλέον μην ξεχνάμε ότι ο εν λόγω νομός συνορεύει με την Ιορδανία και αρκετοί κάτοικοί του έχουν συγγενείς στην άλλη πλευρά των συνόρων οι οποίοι απολαμβάνουν κάποιες ελευθερίες που οι Σύριοι συγγενείς τους ούτε καν μπορούν να διανοηθούν.
Γενικότερα, οι Σύριοι έχουν βιώσει μια αδιάλειπτη επί 40 χρόνια δικτατορία, αλλά και ακραία οικονομικά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένων των υψηλών δεικτών ανεργίας, των αυξανόμενων τιμών στα τρόφιμα και της ενδημικής διαφθοράς. Αυτή τη στιγμή υποφέρουν, επίσης, από ελλείψεις σε πόσιμο νερό και περικοπές μισθών, οι οποίες αυξάνονται, όσο οι πετρελαιοπηγές μειώνονται. Η αδράνεια του καθεστώτος στο ζήτημα των πολιτικών μεταρρυθμίσεων σε συνδυασμό με την οικονομική αποτυχία των κυβερνητικών προγραμμάτων ανάπτυξης κατέστησε τη Συρία μια χώρα υποψήφια για εξέγερση. Εν κατακλείδι, η κατάσταση έκτακτης ανάγκης που ίσχυε μέχρι πρόσφατα από το 1963, η διαφθορά, η φτώχεια, η ανεργία, ο μονοκομματισμός, η στέρηση των στοιχειωδών πολιτικών δικαιωμάτων ευνόησαν την εξέγερση στην εν λόγω χώρα.
Συγκεκριμένα, τουλάχιστον το 30% των 23 εκατομμυρίων Σύρων ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Ο νόμος, επίσης, για τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης περιορίζει την ελευθερία της έκφρασης και επιβάλλει το κρατικό μονοπώλιο στην ενημέρωση. Το κόμμα Μπαάθ, εδώ και 5 δεκαετίες ελέγχει τη νομοθετική εξουσία. Από τις 250 έδρες της βουλής διαθέτει επί μονίμου βάσεως τις 126 που σημαίνει ότι κανένα νομοσχέδιο δεν μπορεί να ψηφιστεί χωρίς την έγκρισή του, ενώ σύμφωνα με το άρθρο 8 του συριακού συντάγματος ηγείται του κράτους, της κοινωνίας και του Εθνικού Μετώπου (συνασπισμός που περιλαμβάνει άλλα μικρά φιλο-καθεστωτικά κόμματα, κατ’ επίφαση αντιπολιτευόμενα). Στις τελευταίες, άλλωστε, βουλευτικές εκλογές, που έγιναν στις 22 Απριλίου του 2007, το Εθνικό Προοδευτικό Μέτωπο κέρδισε 172 έδρες, ενώ οι ανεξάρτητοι κέρδισαν τις υπόλοιπες 78. Η συμμετοχή ήταν της τάξεως του 56,12% και εξελέγησαν 30 γυναίκες υποψήφιες, όσες ακριβώς και στις εκλογές του 2003. Οι αντίπαλοι, βέβαια, της κυβέρνησης και οι ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα έκαναν λόγο για νοθεία και για συμμετοχή μόλις 10%. Επίσης, ο πρόεδρος Άσαντ επανεξελέγη το Μάιο του 2007 σε δημοψήφισμα με το εκπληκτικό (αν είναι πραγματικό και εφικτό πολύ αμφιβάλλω) 97,6% των ψηφισάντων να τον στηρίζει.
Επιπρόσθετα, ας μην ξεχνάμε, ότι το ζήτημα των αντικαθεστωτικών αγνοουμένων που υπολογίζονται στους 17.000 (για άλλους, όπως τον Χειθάμ Αλ Μάλιχ, υπολογίζονται, βέβαια, μεταξύ 70.000 και 80.000 χιλιάδων, κατά την περίοδο του Χαφέζ Αλ Ασαντ), το κύμα της σιιτοποιήσης, με την ανοχή του καθεστώτος, του σουνιτικού στοιχείου, που αποτελεί την πλειοψηφία στη χώρα και οι 300.000 Κούρδοι που ζουν χωρίς τη συριακή υπηκοότητα εξαιτίας της απογραφής του 1962 στον νομό Αλ Χάσακα είναι μερικά από τα σοβαρά ζητήματα που εμποδίζουν την εθνική συνοχή.
Όσον αφορά τους Κούρδους, ο νόμος 93 για την απογραφή στο Αλ Χάσακα τους χώρισε σε τρεις κατηγορίες: τους Κούρδους με συριακή υπηκοότητα, τους Κούρδους εγγραμμένους στα ληξιαρχεία αλλά χωρίς υπηκοότητα και τέλος τους Κούρδους που δεν είναι γραμμένοι στα ληξιαρχεία ούτε έχουν υπηκοότητα. Από το 1962 μέχρι σήμερα δεν άλλαξε η κατάσταση αυτή με αποτέλεσμα, οι Κούρδοι που δεν έχουν υπηκοότητα να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στην καταχώριση των γάμων και γεννήσεων τους στα κρατικά ληξιαρχεία και να στερούνται διαβατήριων, δυνατότητας πρόσληψης στο δημόσιο τομέα, δανείων και του δικαιώματος του εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Κοινώς είναι πολίτες τρίτης κατηγορίας με ότι συνεπάγεται αυτό στον ρόλο τους στην εξέλιξη της εξέγερσης. Τα ευκόλως εννοούμενα παραλείπονται.
Αλλά, ας μιλήσουμε λίγο και για έναν εκ των πρωταγωνιστών της κρίσης, ο οποίος έγινε πρόεδρος της Συρίας επειδή ο πρωτότοκος αδελφός του σκοτώθηκε σε τροχαίο. Η ανάληψη της εξουσίας το 2000 από τον γιατρό Μπασσάρ Αλ Ασαντ, που θεωρήθηκε ότι διαπνεόταν από μια αγγλοσαξονική νοοτροπία (το 1992 συνέχισε την ειδικότητα στην οφθαλμιατρική στο νοσοκομείο Western Eye στο Λονδίνο, άλλωστε), σηματοδότησε μια νέα φάση μεταρρυθμίσεων κυρίως τα πρώτα χρόνια της εξουσίας του. Για την αντιπολίτευση, η περίοδος αυτή, ονομάστηκε και έμεινε γνωστή από τότε ως «η άνοιξη της Δαμασκού». Ως κορυφαία μεταρρύθμιση αντιμετωπίστηκε η σύνδεση της Δαμασκού με internet. Επιπλέον, έγινε δεκτός ως ρεφορμιστής αφού επέτρεψε την έκδοση ανεξάρτητων εφημερίδων και απελευθέρωσε πολιτικούς κρατούμενους. Έγινε έτσι αρεστός, καθώς αναπτερώθηκαν οι ελπίδες διάφορων νέων διανοουμένων και επιχειρηματιών που θεώρησαν ότι η συριακή κοινωνία βαδίζει, επιτέλους, πιο γοργά στον εκσυγχρονισμό της, ενώ η καθεστηκυία τάξη, των πολιτικών και στρατιωτικών, ένιωσε ασφαλής θεωρώντας ότι οι αλλαγές ήταν τόσο επιφανειακές που δεν απειλούσαν τη λεγόμενη «σταθερότητα» ή αλλιώς την θέση τους και τον ρόλο τους στην πολιτική ζωή.
Ούτε γάτα, ούτε ζημιά δηλαδή…για λίγο όμως, αφού στην πορεία η συντηρητική πτέρυγα του κυβερνώντας κόμματος κατάφερε να επικρατήσει και να παγώσει τη διαδικασία των μεταρρυθμίσεων και του πολιτικού διαλόγου. Η παλαιά φρουρά των συνεργατών του πατέρα του Σύριου Προέδρου, έπαιξε καταλυτικό ρόλο, αφού –μέχρι και σήμερα- θεωρεί ως κεκτημένα δικαιώματα της, τόσο την εμπορική, όσο και την φορολογική νομοθεσία. Η πιο πρόσφατη αντίστοιχη πρωτοβουλία ήταν η «Διακήρυξη της Δαμασκού», που υπογράφηκε το 2006 από 5 πολιτικά κόμματα και 9 ανεξάρτητες προσωπικότητες και επιδίωκε την ειρηνική μετάβαση της εξουσίας. Οι κύριες δυνάμεις πίσω από τη «Διακήρυξη» ήταν η οργάνωση «Αδελφοί Μουσουλμάνοι», οι κομμουνιστές, οι φιλελεύθεροι, και φυσικά οι κουρδικές ομάδες. Ωστόσο, η αντιμετώπιση του καθεστώτος ήταν αρνητική και αρκετοί αντικαθεστωτικοί οδηγήθηκαν στα μπουντρούμια των φυλακών. Φρούδες, λοιπόν, οι μεταρρυθμιστικές ελπίδες ορισμένων για πολιτική συνεννόηση και γόνιμο πολιτικό διάλογο, που αποτελούν, άλλωστε, ψιλά γράμματα για το βαθύ κράτος των μυστικών υπηρεσιών και του στρατού της Συρίας.
Κακά τα ψέματα, η Συρία βρίσκεται στο κέντρο ισχυρών και ανταγωνιστικών γεωπολιτικών δυνάμεων. Στα ανατολικά της βρίσκεται το θεοκρατικό Ιράν, με την γνωστή αντιαμερικανική, αντιδυτική ρητορική του και τις πολλές περιφερειακές φιλοδοξίες του, με το οποίο διατηρεί άριστες σχέσεις [μην ξεχνάμε ότι η Συρία ήταν η μοναδική αραβική χώρα που πήρε το μέρος του Ιράν στον πόλεμό του με το Ιράκ (1980-1988)]. Στα νότιά της βρίσκεται η Σαουδική Αραβία, μακρόχρονος φίλος των ΗΠΑ, αλλά και παραδοσιακός εχθρός του Ιράν. Στα βόρειά της συναντάμε την Τουρκία, μια χώρα σε μεγάλο βαθμό κοσμική και δημοκρατική, στο κατώφλι της Ευρώπης, που τα τελευταία χρόνια επιδιώκει να αυξήσει την επιρροή της στον αραβικό κόσμο. Επίσης στην περιοχή τόσο μέσα, όσο και γύρω από τη Συρία εντοπίζονται επίσης εξτρεμιστικές ισλαμιστικές ομάδες που προσπαθούν να διευρύνουν τη σφαίρα επιρροής τους και σπεύδουν να εκμεταλλευτούν την αστάθεια οποιασδήποτε χώρας. Επιπρόσθετα, η Συρία είναι η χώρα που τροφοδοτεί µε τα περισσότερα όπλα τη Χεζµπολάχ, εµποδίζοντας έτσι τον εκδηµοκρατισµό του Λιβάνου, έχει στενή συνεργασία µε τη Βόρεια Κορέα, ενώ αρνείται εδώ και τρία χρόνια να δεχθεί διεθνή επιθεώρηση των ύποπτων εγκαταστάσεών της. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά η Συρία είναι εξαιρετικά ευάλωτη, αφού εξτρεμιστές υποκινούν τη βία εναντίον μειονοτικών θρησκευτικών ομάδων χρησιμοποιώντας, για παράδειγμα, ως μέσο τους τηλεοπτικούς σταθμούς σε Σαουδική Αραβία και Αίγυπτο.
.Με λίγα λόγια, η συριακή εξέγερση είναι πολύ πιο περίπλοκη από ότι η αιγυπτιακή και η τυνησιακή αντίστοιχα. Πρόκειται για ένα κράτος- στρατιωτική μηχανή, στην καρδιά του αραβικού κόσμου, με ισχυρούς γείτονες και εκρηκτικό ταπεραμέντο. Και μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας, ελάχιστοι ενδιαφέρονται ειλικρινά για το καθεστώς των πολιτικών ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Συρία, εκτός φυσικά από τους ίδιους τους Σύριους. Όλες οι κυβερνήσεις όμως στην Ευρώπη και φυσικά στις ΗΠΑ γνωρίζουν ότι η Συρία υπό το καθεστώς του Μπάαθ είναι χώρα – κλειδί για το Παλαιστινιακό, άρα για ολόκληρη τη Μέση Ανατολή. Tο μέλλον του αραβομουσουλμανικού κόσμου δεν διακυβεύεται, λοιπόν, στη Λιβύη, αλλά στη Συρία. Μπορεί η τελευταία να μην διαθέτει τεράστια αποθέματα πετρελαίου, όπως άλλες αραβικές χώρες, όμως, όπως πολύ εύστοχα τονίζει ο Γ. Καπόπουλος, «αν καταρρεύσει απότομα το μπααθικό καθεστώς του Aσαντ υιού, που επί της ουσίας δεν είναι τίποτε άλλο παρά η εξουσία των Aλαουιτών -περίπου το 10% του συνολικού πληθυσμού της χώρας- η σκυτάλη της εξουσίας θα περάσει σε ένα ριζοσπαστικοποιημένο σουνιτικό πολιτικό Iσλάμ που μπορεί να καταστήσει το σημερινό ντόμινο ανατροπών στον ισλαμικό κόσμο, ανεξέλεγκτο τσουνάμι:
– Πρώτον, θα διαρραγεί η συμμαχία Δαμασκού – Tεχεράνης, με το Iράν να χάνει τη δυνατότητα χειραγώγησης της Xεζμπολά, αλλά και άσκησης επιρροής στη Xαμάς.
– Δεύτερον, η Tουρκία του Eρντογάν θα βρει σε μία σουνιτική Συρία με ηγετικές φιλοδοξίες στον αραβικό κόσμο ένα σοβαρό εμπόδιο στην προσπάθειά της να ασκήσει ηγετικό περιφερειακό ρόλο.
– Tρίτον, θα υπάρξει ραγδαία ριζοσπαστικοποίηση των Σουνιτών συνολικά στην αραβική χερσόνησο από την Yεμένη και το Oμάν, τα Eμιράτα μέχρι και την ίδια τη Σαουδική Aραβία.
– Tέταρτον, οι παραπάνω εξελίξεις δεν θα αφήσουν ανεπηρέαστη την Aίγυπτο, καθώς θα πριμοδοτήσουν το πολιτικό Iσλάμ σε σημείο που να τεθεί σε δεινή δοκιμασία η αντοχή του μεταβατικού καθεστώτος της στρατιωτικής ηγεσίας.
– Πέμπτον, καθεστωτική ανατροπή στη Συρία σημαίνει αυτόματα αποσταθεροποίηση στο Λίβανο, όπου η επιδιαιτησία της Δαμασκού, ακόμη και μετά την αποχώρηση των συριακών στρατευμάτων το 2005, είναι η βασική παράμετρος που επιβάλλει την ειρηνική συγκατοίκηση των διαφόρων θρησκευτικών κοινοτήτων».
Το πώς ερμηνεύει κανείς τα παραπάνω είναι ζήτημα οπτικής γωνίας και πολιτικής τοποθέτησης. Συγκεκριμένα, για ορισμένους οι ΗΠΑ, η Ε.Ε. και το Ισραήλ έχουν κάθε συμφέρον να ενθαρρύνουν, να βοηθήσουν, ακόμη και να υποθάλψουν όσο περνάει από το χέρι τους κάθε εξέγερση Σύριων πολιτών. «Θα ήταν πανευτυχείς αν έπεφτε το καθεστώς του Μπασάρ ελ Ασαντ, αφού αυτό θα σηματοδοτούσε σχεδόν αναπότρεπτα την πρόσδεση της Δαμασκού στο άρμα της Δύσης και του Ισραήλ», όπως σημειώνει ο Γ. Δελαστίκ και συνεχίζει: «Ο λόγος είναι απλός. Καθώς οι Σύριοι είναι κατά πλειοψηφία μουσουλμάνοι σουνίτες, ένα σουνιτικό φονταμενταλιστικό ισλαμιστικό καθεστώς θα ήταν αδύνατον να συνεργαστεί είτε με το σιιτικό Ιράν, είτε με την επίσης σιιτική Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Μια ισλαμιστική σουνιτική Συρία θα διασπούσε αυτό το μέτωπο αντίστασης Συρίας – Ιράν – Λιβάνου, στο οποίο αναμένεται σταδιακά στο μέλλον να συμπεριληφθεί και το σιιτικό Ιράκ, όταν χαλαρώσει η αμερικανική κατοχή, αποσυρθούν πραγματικά τα στρατεύματα κατοχής και παραμεριστούν οι συνεργάτες των κατακτητών που σήμερα κυβερνούν τη χώρα».
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν κι αυτοί που υποστηρίζουν ότι στη συντριπτική του πλειοψηφία ο διεθνής παράγων φοβάται την αποσταθεροποίηση και πολύ περισσότερο την ανατροπή του Ασαντ. Ο Γ. Καπόπουλος, παραδείγματος χάριν, πιστεύει ότι :
«Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ προτιμούν ένα σκληρό και απαιτητικό σε κάθε διαπραγμάτευση, αλλά προβλέψιμο, Ασαντ, παρά μια Συρία μητρόπολη ενός σουνιτικού ριζοσπαστισμού που θα απλωθεί στην Αραβική Χερσόνησο και στην Ιορδανία. Το ίδιο ισχύει και για το μεταβατικό καθεστώς της Αιγύπτου που παρακολουθεί με προσοχή τις εξελίξεις στη Δαμασκό. Την επιβίωση του Ασαντ έχει ως ζωτικό στρατηγικό συμφέρον και το Ιράν, σύμμαχος της Συρίας εδώ και δεκαετίες. Χωρίς τη Δαμασκό είναι αδύνατη η επιρροή στη Μέση Ανατολή και πιο συγκεκριμένα η χειραγώγηση της Χεζμπολάχ στο Λίβανο. Ανατροπή του καθεστώτος Ασαντ σημαίνει ανεξέλεγκτη αποσταθεροποίηση στο Λίβανο, όπου η Συρία ασκεί από το 1990 -αλλά και μετά την αποχώρηση των στρατευμάτων της το 2005- επιδιαιτητικό – μεσολαβητικό ρόλο ανάμεσα στις θρησκευτικές κοινότητες της χώρας. Σταθερότητα και ήπια εκτόνωση της κρίσης στη Συρία επιθυμεί και η Τουρκία, που έχει προσεγγίσει τη Δαμασκό μετά την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ το 2003 και έχει οικοδομήσει μια στενή διμερή σχέση. Είναι παρ’ όλα αυτά, υποχρεωμένη να πάρει κάποιες αποστάσεις ως σουνιτική χώρα που απευθύνεται στο ομόδοξο ακροατήριο στον αραβικό κόσμο. Ένας αραβικός σουνιτικός ριζοσπαστισμός στην εξουσία στη Δαμασκό είναι θανάσιμη ανταγωνιστική απειλή για τις περιφερειακές φιλοδοξίες της Τουρκίας».
Οι εξελίξεις τρέχουν και μέλλει να δούμε ποια από τις δύο αναλύσεις θα επιβεβαιωθεί εκ των πραγμάτων. Είναι προφανές πλέον ότι η Συρία βρίσκεται σε μια μεταβατική περίοδο και η κατάσταση χαρακτηρίζεται ως «βαθμιαία επιδεινούμενη». Καθημερινά, βαθαίνει σταδιακά η ρήξη του συριακού λαού και της αντιπολίτευσης με το καθεστώς του Άσαντ. Τα διαδοχικά διαγγέλματα και οι περίφημες συνεντεύξεις του Σύρου μονάρχη δεν ικανοποιούν, ούτε πείθουν τους διαδηλωτές, οι οποίοι συνεχίζουν με αμείωτο ρυθμό τις μαζικές αντικαθεστωτικές διαδηλώσεις, παρά τη βίαιη καταστολή των συριακών δυνάμεων ασφάλειας. Αναμενόμενο, εδώ δεν ικανοποιήθηκαν ούτε με την αντικατάσταση του νόμου περί της «κατάστασης έκτακτης ανάγκης» με τον νόμο περί της «καταπολέμησης της τρομοκρατίας», ούτε με την παραίτηση της κυβερνήσεως του Ναντζί Αλ Ουτρί, με τα διαγγέλματα θα κάναν πίσω;
Το σίγουρο είναι ότι βασικό χαρακτηριστικό της εξέγερσης είναι η νεολαία που αποτελεί την κινητήρια δύναμη των εξελίξεων. Οι διαδηλωτές έσπασαν το φράγμα του φόβου και του τρόμου που υπήρχε από το 1982, οι επιφανειακές μεταρρυθμίσεις δεν τους πείθουν, ενώ στο στόχαστρό τους είναι το ρεύμα των σκληροπυρηνικών, των δυνάμεων ασφαλείας που στηρίζουν την πολιτική των σκληρών μέτρων κατά των διαδηλωτών, όπως ο Μαχέρ Αλ Ασαντ, αδελφός του προέδρου, που ελέγχει το νευρικό σύστημα των ενόπλων δυνάμεων και ο εξάδελφος του Ραμί Μαχλούφ που ελέγχει σημαντικό κλάδο της οικονομίας. Βέβαια, η εξέγερση πάσχει από την έλλειψη ξεκάθαρου πολιτικού οράματος και ενιαίας ηγεσίας, γι’ αυτό και το πολιτικό της μέλλον είναι, προς το παρόν, αβέβαιο. Οργανώνονται όμως και έχουν ήδη αρχίσει συνομιλίες με την Γαλλία, η οποία έχει παλιούς λογαριασμούς με το μπααθικό καθεστώς της Δαμασκού, που δεν του επιτρέπει να ασκεί ρόλο στο Λίβανο ως προστάτη της χριστιανικής κοινότητας αλλά και των Δρούζων. Μην ξεχνάμε ότι πρόσφατα το 2005 ο Σιράκ με αφορμή τη δολοφονία Χαρίρι ηγήθηκε της προσπάθειας έξωσης της Συρίας από το Λίβανο, αλλά και καθεστωτικής ανατροπής στη Δαμασκό. Άλλωστε, η Γαλλία, που διοίκησε στο Mεσοπόλεμο με εντολή της Kοινωνίας των Eθνών τη Συρία και το Λίβανο, έβλεπε πάντοτε το μπααθικό καθεστώς στη Δαμασκό ως το κυριότερο εμπόδιο για την ανάκτηση επιρροής σε μία περιοχή στην οποία η διπλωματία της ήταν ενεργή από τα μέσα του 19ου αιώνα. Κρατάει χρόνια …αυτή η κολώνια, λοιπόν.
Το ανησυχητικό όμως είναι ότι ο δισταγμός του Μπασσάρ Αλ Ασαντ στην πραγματοποίηση πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών μεταρρυθμίσεων και η αμφιλεγόμενη στάση του απέναντι στις διαδηλώσεις δημιουργεί ερωτήματα για το κατά πόσο ελέγχει ο Σύριος πρόεδρος το τιμόνι της εξουσίας. Από τη μια αίρεται η κατάσταση έκτακτης ανάγκης που είχε επιβληθεί στη χώρα από το 1963 ώστε να εκτονωθεί η κατάσταση. Από την άλλη οι διαδηλωτές σκοτώνονται κατά εκατοντάδες. Η επιβεβαίωση του προέδρου δια της εκπρόσωπου τύπου, Μπουθέινα Σαμπάν για την απαγόρευση χρήσης όπλων εκ μέρους των σωμάτων ασφαλείας αντιφάσκει με την πραγματικότητα των γεγονότων. Η Διεθνής Αμνηστία επιβεβαιώνει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο το θάνατο και το βασανισμό εκατοντάδων ανθρώπων, ακόμα και παιδιών. Ο ίδιος ο πρόεδρος στις 8 Μαρτίου έδωσε αμνηστία σε πολιτικούς κρατούμενους, ωστόσο, η απόφαση ανακλήθηκε δυο ώρες μετά την ανακοίνωση της, με αιτιολογία της ανάγκης για περαιτέρω εξέτασής και τροποποίησής της. Ως εκ τούτου είναι εύλογο το ερώτημα για το ποιος διοικεί; Μια ακόμη εξέλιξη που συμβάλλει στην απορία περί διακυβέρνησης αφορά την παραίτηση 230 βουλευτών από το κόμμα Μπάαθ. «Όταν σε ένα μονοκομματικό καθεστώς παραιτούνται οι περισσότεροι βουλευτές χωρίς να διαπιστώνεται κενό εξουσίας, τα πράγματα αποκαλύπτονται περίπλοκα», όπως αναφέρει σε άρθρο της η Λ. Κεζά.
Έπειτα μην ξεχνάμε την «ανταρσία στις τάξεις των συριακών δυνάμεων ασφάλειας» για την οποία έκαναν λόγο οι κάτοικοι της περιοχής Jisr al-Shughur αναφορικά με το θάνατο των 120 αστυνομικών στην πόλη. Συγκεκριμένα, ανέφεραν ότι πρόκειται «για δολοφονίες ανδρών της αστυνομίας και του στρατού, οι οποίοι αρνήθηκαν να ανοίξουν πυρ κατά των πολιτών». Χαρακτηριστική ήταν η μαρτυρία του Σύρου συνταγματάρχη Hussein Harmush, ο οποίος αυτομόλησε με μια ομάδα στρατιωτών και διέφυγε στο τουρκικό χωριό Guvecci της επαρχίας Hatay. Ο Harmush ανέφερε ότι «βοήθησε στην εκκένωση των κατοίκων της πόλης Jisr al-Shughour» και μάλιστα «ναρκοθέτησε την περιοχή γύρω από την πόλη, προκειμένου να καθυστερήσουν οι συριακές δυνάμεις». Επίσης, ανέφερε ότι «μαζί με τις συριακές δυνάμεις, στις οποίες προπορεύονταν το πεζικό και ακολουθούσαν άρματα μάχης, συμμετείχαν Ιρανοί στρατιώτες και μέλη της στρατιωτικής πτέρυγας της Hezbollah του Λιβάνου». Στις 13 Ιουνίου, σύμφωνα με το συριακό ειδησεογραφικό πρακτορείο SANA, η συριακή κυβέρνηση απαγόρευσε την έξοδο από τη χώρα στον εξάδελφο του προέδρου και πρώην διοικητή των δυνάμεων ασφάλειας στην επαρχία Daraa, ταξίαρχο Atef Najib. Επιπρόσθετα, μαρτυρίες Σύρων πολιτών, που κατέφυγαν στην Τουρκία, ανέφεραν ότι «είδαν στρατιωτικούς να πυροβολούνται μεταξύ τους», ότι «ομάδες στρατιωτικών εθεάθησαν να προστατεύουν διαδηλωτές από τις δυνάμεις ασφάλειας» και ότι «στην επιχείρηση της πόλης Jisr al-Shughur, τέσσερα άρματα μάχης έβαλαν με πυρά κατά της υπόλοιπης δύναμης των τεθωρακισμένων».
Σε τελική ανάλυση, πολλοί οι πονοκέφαλοι τόσο για τον Σύριο μονάρχη, όσο και για τη διεθνή κοινότητα. Το πλέον βέβαιο είναι ότι η Συρία είναι ένα παζλ για σκληρούς λύτες. Σ’ αυτό, τουλάχιστον, συγκλίνουν όλες οι ενδιαφερόμενες πλευρές.
http://magazen.gr/2011/09/08/syria/
με μουσική
ΣΥΡΙΑ: ΕΝΑ ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ ΓΙΑ ΔΥΝΑΤΟΥΣ ΛΥΤΕΣ
ΤΗΣ
ΕΥΦΡΟΣΥΝΗΣ ΠΑΥΛΑΚΟΥΔΗ.
Ενα άρθρο-έρευνα, του 2011 .Το ξεκίνημα ενός πολέμου που συνεχίζεται..
H συριακή εξέγερση είναι πολύ πιο περίπλοκη από ότι η αιγυπτιακή και η τυνησιακή αντίστοιχα.
Καθώς η βία στη Συρία κλιμακώνεται, με τους νεκρούς να φθάνουν τους 2.200 από την έναρξη των μαζικών διαδηλώσεων κατά του Σύριου Προέδρου στα μέσα Μαρτίου (σύμφωνα με δηλώσεις της επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, Navi Pillay), οι κυβερνήσεις των «27» της ΕΕ συμφώνησαν πριν λίγες μέρες στην επιβολή εμπάργκο στην εισαγωγή πετρελαίου από τη Συρία, διευρύνοντας έτσι τις κυρώσεις σε βάρος της Δαμασκού. Σημειωτέον η Συρία εξάγει το 90% της πετρελαϊκής της παραγωγής σε χώρες της Ε.Ε., ενώ για την ίδια την Ε.Ε., οι εισαγωγές πετρελαίου από τη Συρία φτάνουν μόλις το 0,8% του συνόλου της.
Επιπρόσθετα, αποφασίστηκε η επέκταση της λίστας των ατόμων που απαγορεύεται να ταξιδέψουν σε κράτη-μέλη της ΕΕ, καθώς και το πάγωμα των περιουσιών επτά οντοτήτων, ανάμεσά τους και τεσσάρων προσώπων. Πιο συγκεκριμένα, η Ε.Ε. επέκτεινε τις κυρώσεις της με το πάγωμα αγαθών και την απαγόρευση της χορήγησης βίζας σε τέσσερεις επιχειρηματίες που κατηγορούνται ότι χρηματοδοτούν το καθεστώς του Σύριου προέδρου, όπως και σε τρεις επιχειρήσεις, μεταξύ των οποίων και μία τράπεζα, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.
Για πολλοστή φορά η Ε.Ε. αντιδρά θεσμικά για το συγκεκριμένο θέμα. Σε πρώτη φάση είχε επιβάλλει κυρώσεις κατά 13 υψηλόβαθμων Σύριων αξιωματούχων για το ρόλο τους στην αιματηρή καταστολή των εξεγέρσεων, και σε δεύτερη, κατά του Assad και εννέα αξιωματούχων του καθεστώτος για τον ίδιο λόγο, ενώ στις 21 Ιουνίου είχε προχωρήσει σε ένα νέο τρίτο γύρο επιβολής κυρώσεων τόσο κατά τεσσάρων συριακών στρατιωτικών εταιρειών, όσο και κατά Σύριων που σχετίζονται με τη βίαιη καταστολή των αντικαθεστωτικών διαδηλώσεων.
Μην ξεχνάμε ότι η συριακή αντιπολίτευση άρχισε να οργανώνεται και επίσημα πλέον μέσω του τύπου να απαιτεί την εκθρόνιση του Σύρου μονάρχη. Συγκεκριμένα, στις 13 Ιουνίου, η συριακή αντιπολιτευόμενη οργάνωση «Τοπική Επιτροπή Συντονισμού» (Local Coordination Committees of Syria [Lccsyria]), απευθυνόμενη στον Bashar al-Assad, δημοσίευσε αίτημα με το οποίο ζητούσε:
• Την παραίτησή του Σύρου προέδρου.
• Την ανάληψη της εξουσίας από το στρατό.
• Τη σύσταση εθνικής συνέλευσης, στην οποία θα συμμετέχουν αντιπρόσωποι της αντιπολίτευσης, ακτιβιστές και μέλη του καθεστώτος που δεν συμμετείχαν στη βίαια καταστολή των διαδηλώσεων, προκειμένου να καταρτισθεί νέο Σύνταγμα.
• Τον τερματισμό της βίας.
• Την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων.
• Τον τερματισμό της λογοκρισίας των ΜΜΕ, και
• Την εγγύηση για ειρηνική μετάβαση της εξουσίας.
Παράλληλα οι αντικαθεστωτικοί έχουν ήδη σχηματίσει το δικό τους «Εθνικό Συμβούλιο» κατά του καθεστώτος. Στις 19 Ιουνίου, ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου, Jamil Sahib, ανακοίνωσε στα ΜΜΕ τη σύσταση του Συμβουλίου και μεταξύ άλλων δήλωσε: «Ανακοινώνουμε τη δημιουργία ενός Εθνικού Συμβουλίου για να ηγηθεί της συριακής επανάστασης. Συνίσταται απ’ όλες τις συριακές κοινότητες και όλες τις πολιτικές δυνάμεις, εντός και εκτός της Συρίας. Στο Συμβούλιο συμμετέχουν γνωστοί αντικαθεστωτικοί, όπως ο Abdallah Trad el Moulahim, που συντάχθηκε με τη συριακή αντιπολίτευση στις αρχές Ιουνίου στην Αττάλεια της Τουρκίας, ο Mamoun al-Homsi, ο Sheikh Khaled al-Khalaf, ο Haitham al-Maleh, ο Souhair al-Atassi και ο Aref Dalila».
Πώς φτάσαμε ως εδώ; Πώς και γιατί ξεκίνησαν οι διαδηλώσεις;
Στη Συρία, οι πρώτες διαμαρτυρίες ξεκίνησαν τον Ιανουάριο και επηρεάστηκαν από άλλες παρόμοιες κινήσεις στην ευρύτερη περιοχή. Οι διαδηλωτές ζητούσαν την αποκατάσταση των δικαιωμάτων των πολιτών, καθώς και να τεθεί ένα τέλος στην κατάσταση έκτακτης ανάγκης που έχει τεθεί σε εφαρμογή από το 1963. Ένα κάλεσμα σε «μια ημέρα της οργής» ορίστηκε για τις 4 με 5 Φεβρουαρίου, αλλά χωρίς να καταφέρει να πραγματοποιηθεί. Οι πρώτες μαζικές διαδηλώσεις κατά της πολιτικής της κυβέρνησης πραγματοποιήθηκαν στις 15 και στις 16 Μαρτίου, ενώ οι διαδηλώσεις στις 18 με 19 Μαρτίου ήταν οι μεγαλύτερες που είχαν λάβει χώρα στη Συρία για πολλές δεκαετίες. Πολλές νέες διαδηλώσεις ακολούθησαν όλη την επόμενη περίοδο.
Οι συριακές αρχές αντέδρασαν με βία κατά των πολιτών, με τον ΟΗΕ να διατάζει την έρευνα για την βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων (22 Μαρτίου), κυρίως αυτών στην περιφέρεια Νταράα, όπου μόνο από τις 18 μέχρι τις 24 Μαρτίου ο αριθμός των νεκρών διαδηλωτών είχε φτάσει, σύμφωνα με καταγγελίες ακτιβιστών για τα ανθρώπινα δικαιώματα, σε 21 ανθρώπους.
Η περιφέρεια Νταράα, από όπου ξεκίνησαν οι πρώτες διαμαρτυρίες τον Μάρτιο, είναι πλούσια αγροτική περιοχή που καλύπτει τις ανάγκες της Δαμασκού σε γεωργικά προϊόντα. Επομένως δεν ήταν η οικονομική εξαθλίωση ο λόγος της εξέγερσης. Η αφορμή για τις διαδηλώσεις ήταν η σύλληψη 15 παιδιών από τη φυλή «Αμπαζίντ» με την κατηγορία της αναγραφής αντικαθεστωτικών συνθημάτων με κυριότερο το: «Αλλάχ, Συρία, Ελευθερία». Οι αρχές αναστατώθηκαν. Η αλαζονική συμπεριφορά του νομάρχη και η απειλή του διευθυντή πολιτικής ασφάλειας του νόμου να συλλάβει τους γονείς τους ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Η κυβέρνηση, βέβαια, της Δαμασκού κατηγόρησε τον κυβερνήτη της περιοχής της Νταράα για «υπερβάλλοντα ζήλο».
Την επόμενη όμως μέρα, καθώς εκατοντάδες διαδηλωτές διαμαρτύρονταν για την κράτηση των παιδιών, άτομα με στολές αστυνομικών και καλυμμένα πρόσωπα, άνοιξαν πυρ εναντίον τους, προκαλώντας τον θάνατο πέντε ατόμων και τον τραυματισμό πολλών άλλων. Η βίαιη αντιμετώπιση των διαδηλωτών και η διακοπή του ρεύματος και των μέσων επικοινωνίας όξυνε την κατάσταση με αποτέλεσμα να ζητήσουν για πρώτη φορά οι διαδηλωτές την πτώση του καθεστώτος. Σε λίγες ώρες η κατάσταση εκτραχύνθηκε. Οι οργισμένοι διαδηλωτές έκαψαν τα γραφεία του κυβερνώντος κόμματος Μπάαθ στην πόλη, λεηλάτησαν τα αρχεία του τοπικού δικαστηρίου και διάφορα κυβερνητικά κτήρια, έκαψαν καμιά δεκαριά αυτοκίνητα, αλλά και –σημειώστε το αυτό- ένα κατάστημα της τηλεφωνικής εταιρείας Syriatel, η οποία ανήκει στον μεγιστάνα Ραμί Μαχλούφ, πρώτο εξάδελφο του Σύριου προέδρου. Όπως γράφει η ισπανική εφημερίδα El Pais, ο Μαχλούφ «θεωρείται το μέγιστο σύμβολο της ενδημικής διαφθοράς του καθεστώτος».
Ας μιλήσουμε όμως λίγο παραπάνω για την Νταράα. Γιατί τα συνθήματα στους τοίχους από εφήβους δεν προήρθαν από παρθενογένεση, ούτε η γενικευμένη δυσαρέσκεια του τοπικού πληθυσμού, που εκδηλώθηκε αργότερα με πολύ μαζικό τρόπο, δικαιολογείται αποκλειστικά από τη σύλληψη κάποιων νεαρών. Και εξηγούμαι. Είναι γεγονός ότι, εδώ και χρόνια, δεν εκτελέστηκαν σοβαρά έργα υποδομής που θα τόνωναν την ανάπτυξη στη συγκεκριμένη περιοχή, με αποτέλεσμα να παραμένει στο περιθώριο και η όποια ανάπτυξή της να προέρχεται από τα εμβάσματα του εργατικού δυναμικού που εργάζεται στις αραβικές χώρες του Κόλπου. Επιπλέον οι κάτοικοι του νομού ισχυρίζονται ότι το καθεστώς είναι υπεύθυνο για τον θάνατο ισχυρών συμπατριωτών τους, όπως του στρατηγού Αχμέντ Σουιντάν που ήταν συνάδελφος του Χαφέζ Αλ Ασαντ στο στρατό και φυλακίστηκε μετά το πραξικόπημα του Ασαντ το 1970 και πέθανε στη φυλακή. Επίσης θεωρούν ότι η αυτοκτονία του πρώην πρωθυπουργού Μαχμούντ Αλ Ζουεμπί στην πραγματικότητα ήταν δολοφονία από στελέχη των μυστικών υπηρεσιών.
Ένα άλλο θέμα που απασχολεί σε σημαντικό βαθμό τους κατοίκους του εν λόγω νομού είναι η παραμονή στην περιοχή σημαντικού μέρους των συριακών στρατιωτικών δυνάμεων ως πρώτη γραμμή άμυνας στο μέτωπο με το Ισραήλ. Η κατάσχεση γης από τις στρατιωτικές αρχές για την ίδρυση στρατιωτικών βάσεων και στρατοπέδων ενοχλεί τον αγροτικό πληθυσμό του Νταράα που βλέπει την γη του να μειώνεται. Φυσικά η σύνθεση του ντόπιου πληθυσμού άλλαξε, εξαιτίας των πολλών ξένων, που κατάγονται από άλλους νομούς, και εργάζονται στο στρατό. Επιπλέον μην ξεχνάμε ότι ο εν λόγω νομός συνορεύει με την Ιορδανία και αρκετοί κάτοικοί του έχουν συγγενείς στην άλλη πλευρά των συνόρων οι οποίοι απολαμβάνουν κάποιες ελευθερίες που οι Σύριοι συγγενείς τους ούτε καν μπορούν να διανοηθούν.
Γενικότερα, οι Σύριοι έχουν βιώσει μια αδιάλειπτη επί 40 χρόνια δικτατορία, αλλά και ακραία οικονομικά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένων των υψηλών δεικτών ανεργίας, των αυξανόμενων τιμών στα τρόφιμα και της ενδημικής διαφθοράς. Αυτή τη στιγμή υποφέρουν, επίσης, από ελλείψεις σε πόσιμο νερό και περικοπές μισθών, οι οποίες αυξάνονται, όσο οι πετρελαιοπηγές μειώνονται. Η αδράνεια του καθεστώτος στο ζήτημα των πολιτικών μεταρρυθμίσεων σε συνδυασμό με την οικονομική αποτυχία των κυβερνητικών προγραμμάτων ανάπτυξης κατέστησε τη Συρία μια χώρα υποψήφια για εξέγερση. Εν κατακλείδι, η κατάσταση έκτακτης ανάγκης που ίσχυε μέχρι πρόσφατα από το 1963, η διαφθορά, η φτώχεια, η ανεργία, ο μονοκομματισμός, η στέρηση των στοιχειωδών πολιτικών δικαιωμάτων ευνόησαν την εξέγερση στην εν λόγω χώρα.
Συγκεκριμένα, τουλάχιστον το 30% των 23 εκατομμυρίων Σύρων ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Ο νόμος, επίσης, για τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης περιορίζει την ελευθερία της έκφρασης και επιβάλλει το κρατικό μονοπώλιο στην ενημέρωση. Το κόμμα Μπαάθ, εδώ και 5 δεκαετίες ελέγχει τη νομοθετική εξουσία. Από τις 250 έδρες της βουλής διαθέτει επί μονίμου βάσεως τις 126 που σημαίνει ότι κανένα νομοσχέδιο δεν μπορεί να ψηφιστεί χωρίς την έγκρισή του, ενώ σύμφωνα με το άρθρο 8 του συριακού συντάγματος ηγείται του κράτους, της κοινωνίας και του Εθνικού Μετώπου (συνασπισμός που περιλαμβάνει άλλα μικρά φιλο-καθεστωτικά κόμματα, κατ’ επίφαση αντιπολιτευόμενα). Στις τελευταίες, άλλωστε, βουλευτικές εκλογές, που έγιναν στις 22 Απριλίου του 2007, το Εθνικό Προοδευτικό Μέτωπο κέρδισε 172 έδρες, ενώ οι ανεξάρτητοι κέρδισαν τις υπόλοιπες 78. Η συμμετοχή ήταν της τάξεως του 56,12% και εξελέγησαν 30 γυναίκες υποψήφιες, όσες ακριβώς και στις εκλογές του 2003. Οι αντίπαλοι, βέβαια, της κυβέρνησης και οι ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα έκαναν λόγο για νοθεία και για συμμετοχή μόλις 10%. Επίσης, ο πρόεδρος Άσαντ επανεξελέγη το Μάιο του 2007 σε δημοψήφισμα με το εκπληκτικό (αν είναι πραγματικό και εφικτό πολύ αμφιβάλλω) 97,6% των ψηφισάντων να τον στηρίζει.
Επιπρόσθετα, ας μην ξεχνάμε, ότι το ζήτημα των αντικαθεστωτικών αγνοουμένων που υπολογίζονται στους 17.000 (για άλλους, όπως τον Χειθάμ Αλ Μάλιχ, υπολογίζονται, βέβαια, μεταξύ 70.000 και 80.000 χιλιάδων, κατά την περίοδο του Χαφέζ Αλ Ασαντ), το κύμα της σιιτοποιήσης, με την ανοχή του καθεστώτος, του σουνιτικού στοιχείου, που αποτελεί την πλειοψηφία στη χώρα και οι 300.000 Κούρδοι που ζουν χωρίς τη συριακή υπηκοότητα εξαιτίας της απογραφής του 1962 στον νομό Αλ Χάσακα είναι μερικά από τα σοβαρά ζητήματα που εμποδίζουν την εθνική συνοχή.
Όσον αφορά τους Κούρδους, ο νόμος 93 για την απογραφή στο Αλ Χάσακα τους χώρισε σε τρεις κατηγορίες: τους Κούρδους με συριακή υπηκοότητα, τους Κούρδους εγγραμμένους στα ληξιαρχεία αλλά χωρίς υπηκοότητα και τέλος τους Κούρδους που δεν είναι γραμμένοι στα ληξιαρχεία ούτε έχουν υπηκοότητα. Από το 1962 μέχρι σήμερα δεν άλλαξε η κατάσταση αυτή με αποτέλεσμα, οι Κούρδοι που δεν έχουν υπηκοότητα να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στην καταχώριση των γάμων και γεννήσεων τους στα κρατικά ληξιαρχεία και να στερούνται διαβατήριων, δυνατότητας πρόσληψης στο δημόσιο τομέα, δανείων και του δικαιώματος του εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Κοινώς είναι πολίτες τρίτης κατηγορίας με ότι συνεπάγεται αυτό στον ρόλο τους στην εξέλιξη της εξέγερσης. Τα ευκόλως εννοούμενα παραλείπονται.
Αλλά, ας μιλήσουμε λίγο και για έναν εκ των πρωταγωνιστών της κρίσης, ο οποίος έγινε πρόεδρος της Συρίας επειδή ο πρωτότοκος αδελφός του σκοτώθηκε σε τροχαίο. Η ανάληψη της εξουσίας το 2000 από τον γιατρό Μπασσάρ Αλ Ασαντ, που θεωρήθηκε ότι διαπνεόταν από μια αγγλοσαξονική νοοτροπία (το 1992 συνέχισε την ειδικότητα στην οφθαλμιατρική στο νοσοκομείο Western Eye στο Λονδίνο, άλλωστε), σηματοδότησε μια νέα φάση μεταρρυθμίσεων κυρίως τα πρώτα χρόνια της εξουσίας του. Για την αντιπολίτευση, η περίοδος αυτή, ονομάστηκε και έμεινε γνωστή από τότε ως «η άνοιξη της Δαμασκού». Ως κορυφαία μεταρρύθμιση αντιμετωπίστηκε η σύνδεση της Δαμασκού με internet. Επιπλέον, έγινε δεκτός ως ρεφορμιστής αφού επέτρεψε την έκδοση ανεξάρτητων εφημερίδων και απελευθέρωσε πολιτικούς κρατούμενους. Έγινε έτσι αρεστός, καθώς αναπτερώθηκαν οι ελπίδες διάφορων νέων διανοουμένων και επιχειρηματιών που θεώρησαν ότι η συριακή κοινωνία βαδίζει, επιτέλους, πιο γοργά στον εκσυγχρονισμό της, ενώ η καθεστηκυία τάξη, των πολιτικών και στρατιωτικών, ένιωσε ασφαλής θεωρώντας ότι οι αλλαγές ήταν τόσο επιφανειακές που δεν απειλούσαν τη λεγόμενη «σταθερότητα» ή αλλιώς την θέση τους και τον ρόλο τους στην πολιτική ζωή.
Ούτε γάτα, ούτε ζημιά δηλαδή…για λίγο όμως, αφού στην πορεία η συντηρητική πτέρυγα του κυβερνώντας κόμματος κατάφερε να επικρατήσει και να παγώσει τη διαδικασία των μεταρρυθμίσεων και του πολιτικού διαλόγου. Η παλαιά φρουρά των συνεργατών του πατέρα του Σύριου Προέδρου, έπαιξε καταλυτικό ρόλο, αφού –μέχρι και σήμερα- θεωρεί ως κεκτημένα δικαιώματα της, τόσο την εμπορική, όσο και την φορολογική νομοθεσία. Η πιο πρόσφατη αντίστοιχη πρωτοβουλία ήταν η «Διακήρυξη της Δαμασκού», που υπογράφηκε το 2006 από 5 πολιτικά κόμματα και 9 ανεξάρτητες προσωπικότητες και επιδίωκε την ειρηνική μετάβαση της εξουσίας. Οι κύριες δυνάμεις πίσω από τη «Διακήρυξη» ήταν η οργάνωση «Αδελφοί Μουσουλμάνοι», οι κομμουνιστές, οι φιλελεύθεροι, και φυσικά οι κουρδικές ομάδες. Ωστόσο, η αντιμετώπιση του καθεστώτος ήταν αρνητική και αρκετοί αντικαθεστωτικοί οδηγήθηκαν στα μπουντρούμια των φυλακών. Φρούδες, λοιπόν, οι μεταρρυθμιστικές ελπίδες ορισμένων για πολιτική συνεννόηση και γόνιμο πολιτικό διάλογο, που αποτελούν, άλλωστε, ψιλά γράμματα για το βαθύ κράτος των μυστικών υπηρεσιών και του στρατού της Συρίας.
Κακά τα ψέματα, η Συρία βρίσκεται στο κέντρο ισχυρών και ανταγωνιστικών γεωπολιτικών δυνάμεων. Στα ανατολικά της βρίσκεται το θεοκρατικό Ιράν, με την γνωστή αντιαμερικανική, αντιδυτική ρητορική του και τις πολλές περιφερειακές φιλοδοξίες του, με το οποίο διατηρεί άριστες σχέσεις [μην ξεχνάμε ότι η Συρία ήταν η μοναδική αραβική χώρα που πήρε το μέρος του Ιράν στον πόλεμό του με το Ιράκ (1980-1988)]. Στα νότιά της βρίσκεται η Σαουδική Αραβία, μακρόχρονος φίλος των ΗΠΑ, αλλά και παραδοσιακός εχθρός του Ιράν. Στα βόρειά της συναντάμε την Τουρκία, μια χώρα σε μεγάλο βαθμό κοσμική και δημοκρατική, στο κατώφλι της Ευρώπης, που τα τελευταία χρόνια επιδιώκει να αυξήσει την επιρροή της στον αραβικό κόσμο. Επίσης στην περιοχή τόσο μέσα, όσο και γύρω από τη Συρία εντοπίζονται επίσης εξτρεμιστικές ισλαμιστικές ομάδες που προσπαθούν να διευρύνουν τη σφαίρα επιρροής τους και σπεύδουν να εκμεταλλευτούν την αστάθεια οποιασδήποτε χώρας. Επιπρόσθετα, η Συρία είναι η χώρα που τροφοδοτεί µε τα περισσότερα όπλα τη Χεζµπολάχ, εµποδίζοντας έτσι τον εκδηµοκρατισµό του Λιβάνου, έχει στενή συνεργασία µε τη Βόρεια Κορέα, ενώ αρνείται εδώ και τρία χρόνια να δεχθεί διεθνή επιθεώρηση των ύποπτων εγκαταστάσεών της. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά η Συρία είναι εξαιρετικά ευάλωτη, αφού εξτρεμιστές υποκινούν τη βία εναντίον μειονοτικών θρησκευτικών ομάδων χρησιμοποιώντας, για παράδειγμα, ως μέσο τους τηλεοπτικούς σταθμούς σε Σαουδική Αραβία και Αίγυπτο.
.Με λίγα λόγια, η συριακή εξέγερση είναι πολύ πιο περίπλοκη από ότι η αιγυπτιακή και η τυνησιακή αντίστοιχα. Πρόκειται για ένα κράτος- στρατιωτική μηχανή, στην καρδιά του αραβικού κόσμου, με ισχυρούς γείτονες και εκρηκτικό ταπεραμέντο. Και μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας, ελάχιστοι ενδιαφέρονται ειλικρινά για το καθεστώς των πολιτικών ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Συρία, εκτός φυσικά από τους ίδιους τους Σύριους. Όλες οι κυβερνήσεις όμως στην Ευρώπη και φυσικά στις ΗΠΑ γνωρίζουν ότι η Συρία υπό το καθεστώς του Μπάαθ είναι χώρα – κλειδί για το Παλαιστινιακό, άρα για ολόκληρη τη Μέση Ανατολή. Tο μέλλον του αραβομουσουλμανικού κόσμου δεν διακυβεύεται, λοιπόν, στη Λιβύη, αλλά στη Συρία. Μπορεί η τελευταία να μην διαθέτει τεράστια αποθέματα πετρελαίου, όπως άλλες αραβικές χώρες, όμως, όπως πολύ εύστοχα τονίζει ο Γ. Καπόπουλος, «αν καταρρεύσει απότομα το μπααθικό καθεστώς του Aσαντ υιού, που επί της ουσίας δεν είναι τίποτε άλλο παρά η εξουσία των Aλαουιτών -περίπου το 10% του συνολικού πληθυσμού της χώρας- η σκυτάλη της εξουσίας θα περάσει σε ένα ριζοσπαστικοποιημένο σουνιτικό πολιτικό Iσλάμ που μπορεί να καταστήσει το σημερινό ντόμινο ανατροπών στον ισλαμικό κόσμο, ανεξέλεγκτο τσουνάμι:
– Πρώτον, θα διαρραγεί η συμμαχία Δαμασκού – Tεχεράνης, με το Iράν να χάνει τη δυνατότητα χειραγώγησης της Xεζμπολά, αλλά και άσκησης επιρροής στη Xαμάς.
– Δεύτερον, η Tουρκία του Eρντογάν θα βρει σε μία σουνιτική Συρία με ηγετικές φιλοδοξίες στον αραβικό κόσμο ένα σοβαρό εμπόδιο στην προσπάθειά της να ασκήσει ηγετικό περιφερειακό ρόλο.
– Tρίτον, θα υπάρξει ραγδαία ριζοσπαστικοποίηση των Σουνιτών συνολικά στην αραβική χερσόνησο από την Yεμένη και το Oμάν, τα Eμιράτα μέχρι και την ίδια τη Σαουδική Aραβία.
– Tέταρτον, οι παραπάνω εξελίξεις δεν θα αφήσουν ανεπηρέαστη την Aίγυπτο, καθώς θα πριμοδοτήσουν το πολιτικό Iσλάμ σε σημείο που να τεθεί σε δεινή δοκιμασία η αντοχή του μεταβατικού καθεστώτος της στρατιωτικής ηγεσίας.
– Πέμπτον, καθεστωτική ανατροπή στη Συρία σημαίνει αυτόματα αποσταθεροποίηση στο Λίβανο, όπου η επιδιαιτησία της Δαμασκού, ακόμη και μετά την αποχώρηση των συριακών στρατευμάτων το 2005, είναι η βασική παράμετρος που επιβάλλει την ειρηνική συγκατοίκηση των διαφόρων θρησκευτικών κοινοτήτων».
Το πώς ερμηνεύει κανείς τα παραπάνω είναι ζήτημα οπτικής γωνίας και πολιτικής τοποθέτησης. Συγκεκριμένα, για ορισμένους οι ΗΠΑ, η Ε.Ε. και το Ισραήλ έχουν κάθε συμφέρον να ενθαρρύνουν, να βοηθήσουν, ακόμη και να υποθάλψουν όσο περνάει από το χέρι τους κάθε εξέγερση Σύριων πολιτών. «Θα ήταν πανευτυχείς αν έπεφτε το καθεστώς του Μπασάρ ελ Ασαντ, αφού αυτό θα σηματοδοτούσε σχεδόν αναπότρεπτα την πρόσδεση της Δαμασκού στο άρμα της Δύσης και του Ισραήλ», όπως σημειώνει ο Γ. Δελαστίκ και συνεχίζει: «Ο λόγος είναι απλός. Καθώς οι Σύριοι είναι κατά πλειοψηφία μουσουλμάνοι σουνίτες, ένα σουνιτικό φονταμενταλιστικό ισλαμιστικό καθεστώς θα ήταν αδύνατον να συνεργαστεί είτε με το σιιτικό Ιράν, είτε με την επίσης σιιτική Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Μια ισλαμιστική σουνιτική Συρία θα διασπούσε αυτό το μέτωπο αντίστασης Συρίας – Ιράν – Λιβάνου, στο οποίο αναμένεται σταδιακά στο μέλλον να συμπεριληφθεί και το σιιτικό Ιράκ, όταν χαλαρώσει η αμερικανική κατοχή, αποσυρθούν πραγματικά τα στρατεύματα κατοχής και παραμεριστούν οι συνεργάτες των κατακτητών που σήμερα κυβερνούν τη χώρα».
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν κι αυτοί που υποστηρίζουν ότι στη συντριπτική του πλειοψηφία ο διεθνής παράγων φοβάται την αποσταθεροποίηση και πολύ περισσότερο την ανατροπή του Ασαντ. Ο Γ. Καπόπουλος, παραδείγματος χάριν, πιστεύει ότι :
«Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ προτιμούν ένα σκληρό και απαιτητικό σε κάθε διαπραγμάτευση, αλλά προβλέψιμο, Ασαντ, παρά μια Συρία μητρόπολη ενός σουνιτικού ριζοσπαστισμού που θα απλωθεί στην Αραβική Χερσόνησο και στην Ιορδανία. Το ίδιο ισχύει και για το μεταβατικό καθεστώς της Αιγύπτου που παρακολουθεί με προσοχή τις εξελίξεις στη Δαμασκό. Την επιβίωση του Ασαντ έχει ως ζωτικό στρατηγικό συμφέρον και το Ιράν, σύμμαχος της Συρίας εδώ και δεκαετίες. Χωρίς τη Δαμασκό είναι αδύνατη η επιρροή στη Μέση Ανατολή και πιο συγκεκριμένα η χειραγώγηση της Χεζμπολάχ στο Λίβανο. Ανατροπή του καθεστώτος Ασαντ σημαίνει ανεξέλεγκτη αποσταθεροποίηση στο Λίβανο, όπου η Συρία ασκεί από το 1990 -αλλά και μετά την αποχώρηση των στρατευμάτων της το 2005- επιδιαιτητικό – μεσολαβητικό ρόλο ανάμεσα στις θρησκευτικές κοινότητες της χώρας. Σταθερότητα και ήπια εκτόνωση της κρίσης στη Συρία επιθυμεί και η Τουρκία, που έχει προσεγγίσει τη Δαμασκό μετά την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ το 2003 και έχει οικοδομήσει μια στενή διμερή σχέση. Είναι παρ’ όλα αυτά, υποχρεωμένη να πάρει κάποιες αποστάσεις ως σουνιτική χώρα που απευθύνεται στο ομόδοξο ακροατήριο στον αραβικό κόσμο. Ένας αραβικός σουνιτικός ριζοσπαστισμός στην εξουσία στη Δαμασκό είναι θανάσιμη ανταγωνιστική απειλή για τις περιφερειακές φιλοδοξίες της Τουρκίας».
Οι εξελίξεις τρέχουν και μέλλει να δούμε ποια από τις δύο αναλύσεις θα επιβεβαιωθεί εκ των πραγμάτων. Είναι προφανές πλέον ότι η Συρία βρίσκεται σε μια μεταβατική περίοδο και η κατάσταση χαρακτηρίζεται ως «βαθμιαία επιδεινούμενη». Καθημερινά, βαθαίνει σταδιακά η ρήξη του συριακού λαού και της αντιπολίτευσης με το καθεστώς του Άσαντ. Τα διαδοχικά διαγγέλματα και οι περίφημες συνεντεύξεις του Σύρου μονάρχη δεν ικανοποιούν, ούτε πείθουν τους διαδηλωτές, οι οποίοι συνεχίζουν με αμείωτο ρυθμό τις μαζικές αντικαθεστωτικές διαδηλώσεις, παρά τη βίαιη καταστολή των συριακών δυνάμεων ασφάλειας. Αναμενόμενο, εδώ δεν ικανοποιήθηκαν ούτε με την αντικατάσταση του νόμου περί της «κατάστασης έκτακτης ανάγκης» με τον νόμο περί της «καταπολέμησης της τρομοκρατίας», ούτε με την παραίτηση της κυβερνήσεως του Ναντζί Αλ Ουτρί, με τα διαγγέλματα θα κάναν πίσω;
Το σίγουρο είναι ότι βασικό χαρακτηριστικό της εξέγερσης είναι η νεολαία που αποτελεί την κινητήρια δύναμη των εξελίξεων. Οι διαδηλωτές έσπασαν το φράγμα του φόβου και του τρόμου που υπήρχε από το 1982, οι επιφανειακές μεταρρυθμίσεις δεν τους πείθουν, ενώ στο στόχαστρό τους είναι το ρεύμα των σκληροπυρηνικών, των δυνάμεων ασφαλείας που στηρίζουν την πολιτική των σκληρών μέτρων κατά των διαδηλωτών, όπως ο Μαχέρ Αλ Ασαντ, αδελφός του προέδρου, που ελέγχει το νευρικό σύστημα των ενόπλων δυνάμεων και ο εξάδελφος του Ραμί Μαχλούφ που ελέγχει σημαντικό κλάδο της οικονομίας. Βέβαια, η εξέγερση πάσχει από την έλλειψη ξεκάθαρου πολιτικού οράματος και ενιαίας ηγεσίας, γι’ αυτό και το πολιτικό της μέλλον είναι, προς το παρόν, αβέβαιο. Οργανώνονται όμως και έχουν ήδη αρχίσει συνομιλίες με την Γαλλία, η οποία έχει παλιούς λογαριασμούς με το μπααθικό καθεστώς της Δαμασκού, που δεν του επιτρέπει να ασκεί ρόλο στο Λίβανο ως προστάτη της χριστιανικής κοινότητας αλλά και των Δρούζων. Μην ξεχνάμε ότι πρόσφατα το 2005 ο Σιράκ με αφορμή τη δολοφονία Χαρίρι ηγήθηκε της προσπάθειας έξωσης της Συρίας από το Λίβανο, αλλά και καθεστωτικής ανατροπής στη Δαμασκό. Άλλωστε, η Γαλλία, που διοίκησε στο Mεσοπόλεμο με εντολή της Kοινωνίας των Eθνών τη Συρία και το Λίβανο, έβλεπε πάντοτε το μπααθικό καθεστώς στη Δαμασκό ως το κυριότερο εμπόδιο για την ανάκτηση επιρροής σε μία περιοχή στην οποία η διπλωματία της ήταν ενεργή από τα μέσα του 19ου αιώνα. Κρατάει χρόνια …αυτή η κολώνια, λοιπόν.
Το ανησυχητικό όμως είναι ότι ο δισταγμός του Μπασσάρ Αλ Ασαντ στην πραγματοποίηση πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών μεταρρυθμίσεων και η αμφιλεγόμενη στάση του απέναντι στις διαδηλώσεις δημιουργεί ερωτήματα για το κατά πόσο ελέγχει ο Σύριος πρόεδρος το τιμόνι της εξουσίας. Από τη μια αίρεται η κατάσταση έκτακτης ανάγκης που είχε επιβληθεί στη χώρα από το 1963 ώστε να εκτονωθεί η κατάσταση. Από την άλλη οι διαδηλωτές σκοτώνονται κατά εκατοντάδες. Η επιβεβαίωση του προέδρου δια της εκπρόσωπου τύπου, Μπουθέινα Σαμπάν για την απαγόρευση χρήσης όπλων εκ μέρους των σωμάτων ασφαλείας αντιφάσκει με την πραγματικότητα των γεγονότων. Η Διεθνής Αμνηστία επιβεβαιώνει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο το θάνατο και το βασανισμό εκατοντάδων ανθρώπων, ακόμα και παιδιών. Ο ίδιος ο πρόεδρος στις 8 Μαρτίου έδωσε αμνηστία σε πολιτικούς κρατούμενους, ωστόσο, η απόφαση ανακλήθηκε δυο ώρες μετά την ανακοίνωση της, με αιτιολογία της ανάγκης για περαιτέρω εξέτασής και τροποποίησής της. Ως εκ τούτου είναι εύλογο το ερώτημα για το ποιος διοικεί; Μια ακόμη εξέλιξη που συμβάλλει στην απορία περί διακυβέρνησης αφορά την παραίτηση 230 βουλευτών από το κόμμα Μπάαθ. «Όταν σε ένα μονοκομματικό καθεστώς παραιτούνται οι περισσότεροι βουλευτές χωρίς να διαπιστώνεται κενό εξουσίας, τα πράγματα αποκαλύπτονται περίπλοκα», όπως αναφέρει σε άρθρο της η Λ. Κεζά.
Έπειτα μην ξεχνάμε την «ανταρσία στις τάξεις των συριακών δυνάμεων ασφάλειας» για την οποία έκαναν λόγο οι κάτοικοι της περιοχής Jisr al-Shughur αναφορικά με το θάνατο των 120 αστυνομικών στην πόλη. Συγκεκριμένα, ανέφεραν ότι πρόκειται «για δολοφονίες ανδρών της αστυνομίας και του στρατού, οι οποίοι αρνήθηκαν να ανοίξουν πυρ κατά των πολιτών». Χαρακτηριστική ήταν η μαρτυρία του Σύρου συνταγματάρχη Hussein Harmush, ο οποίος αυτομόλησε με μια ομάδα στρατιωτών και διέφυγε στο τουρκικό χωριό Guvecci της επαρχίας Hatay. Ο Harmush ανέφερε ότι «βοήθησε στην εκκένωση των κατοίκων της πόλης Jisr al-Shughour» και μάλιστα «ναρκοθέτησε την περιοχή γύρω από την πόλη, προκειμένου να καθυστερήσουν οι συριακές δυνάμεις». Επίσης, ανέφερε ότι «μαζί με τις συριακές δυνάμεις, στις οποίες προπορεύονταν το πεζικό και ακολουθούσαν άρματα μάχης, συμμετείχαν Ιρανοί στρατιώτες και μέλη της στρατιωτικής πτέρυγας της Hezbollah του Λιβάνου». Στις 13 Ιουνίου, σύμφωνα με το συριακό ειδησεογραφικό πρακτορείο SANA, η συριακή κυβέρνηση απαγόρευσε την έξοδο από τη χώρα στον εξάδελφο του προέδρου και πρώην διοικητή των δυνάμεων ασφάλειας στην επαρχία Daraa, ταξίαρχο Atef Najib. Επιπρόσθετα, μαρτυρίες Σύρων πολιτών, που κατέφυγαν στην Τουρκία, ανέφεραν ότι «είδαν στρατιωτικούς να πυροβολούνται μεταξύ τους», ότι «ομάδες στρατιωτικών εθεάθησαν να προστατεύουν διαδηλωτές από τις δυνάμεις ασφάλειας» και ότι «στην επιχείρηση της πόλης Jisr al-Shughur, τέσσερα άρματα μάχης έβαλαν με πυρά κατά της υπόλοιπης δύναμης των τεθωρακισμένων».
Σε τελική ανάλυση, πολλοί οι πονοκέφαλοι τόσο για τον Σύριο μονάρχη, όσο και για τη διεθνή κοινότητα. Το πλέον βέβαιο είναι ότι η Συρία είναι ένα παζλ για σκληρούς λύτες. Σ’ αυτό, τουλάχιστον, συγκλίνουν όλες οι ενδιαφερόμενες πλευρές.
http://magazen.gr/2011/09/08/syria/
8 σχόλια:
Το κείμενο γράφτηκε 8 9 11 . Πολύ καλή σκέψη, μπροστά από τα γεγονότα να ασχοληθεί κάποιος. Θα ήθελα να ρωτήσω την κα Ε. αν έχει κάτι αναθεωρήσει μετά από 6 περίπου χρόνια. Πάντα μια σκέψη έχει αρχή και πιθανότερο τέλος. Οπότε διαβάσαμε την τότε αρχή. Πιο μοιάζει ως πιθανότερο τέλος σήμερα??
Καιρό έχει πάντως να γράψει στο φρουφρουνι. Pattern όπως πέρυσι? Το καλό με το ψάξιμο μήπως αρχικά το είχατε γράψει σε άλλο χώρο βρήκα ωραία μουσική από το κανάλι. Nicolas Jaar ...Darkside-a1 ,πόσοι άραγε εκεί γύρω από τη Συρία έχουν περάσει στη...σκοτεινή πλευρά?
Θα ήθελα πάντως να διάβαζα και την άποψη κάποιου επαγγελματία ιστορικού για τα γεγονότα. Έχει κανένας οποιοδήποτε link?
Καλησπέρα σε όλες και όλους :)
Μιχάλη ευχαριστω πολύ για την αναδημοσίευση του άρθρου μου. Lorac ευχαριστω πολυ εξίσου για τα θετικά σχόλια.
Η αληθεια ειναι οτι οταν το ειχα γραψει οι περισοτεροι μου λεγανε "που την θυμηθηκες τη Συρια; Τι θες κι ασχολείσαι;". Δεν υπήρχε τοτε διαδεδομένη η αντιληψη οτι η Συρια θα εξελιχθει σε τετοιου βεληνεκους ζητημα. Με αποτελεσμα να θεωρουμαι τοτε ολιγον τι "περα βρέχει" που ασχολιομουν με ενα θεμα που δεν ηταν στις λεζαντες των πρωτοσελιδων. Θυμάμαι σχόλιο συναδέλφου που εκτιμουσα πολυ και το ειχα παρει κατακαρδα "πρεπει να μαθεις να ιεραρχεις τις ειδήσεις. Η Συρια δεν ειναι το προβλημα.". Ο καιρός πέρασε και τελικά δυστυχώς επιβεβαιώθηκαν οι χειροτεροι φόβοι μου. Βέβαια αντιστοιχες ανησυχίες υπήρχαν σε σοβαρους δημοσιογράφους στο εξωτερικο με τους οποίους συζητουσα και αντλουσα πληροφορίες. Ορισμενες φορές και δυστυχώς όχι λιγες, σε αυτη τη χωρα χάνουμε την αισθηση του διεθνους και περιοριζόμαστε εμμονικά, σχεδόν αυτοκτονικά, μονον με τις παθογένειες της ελληνικης κρισης. Δεν κοιτάμε την ευρυτερη εικονα.
Αν εχω αναθεωρήσει τωρα Lorac που με ρωτάτε. Χμμ απο τοτε εχει μπει πολυ νερο στο αυλακι κι αλλοιμονο αν δεν ειχα αναθεωρησει καποια πραγματα. Τα δεδομενα αλλαζουν, και επισημανω τρεις προβληματισμους μου:
1) Οταν αρχισα να ασχολουμαι με το θεμα, μου ειχε κανει ιδιαιτερη εντυπωση οτι ένα σημαντικο μέρος της αντιπολιτευσης της Συριας τα πρωτα χρονια της συστασης της οργανωθηκε ανοιχτα, οχι σε λαγουμια ή εν κρυπτω, στην Τουρκία. Αυτό ηταν για 'μενα να το πω λαικιστι, καμπανακι κινδυνου. Και δικαιολογημένα οπως αποδείχτηκε. Μπορει ο Ερντογάν να εχει αλλάξει σταση πλεον στο ISIS, να πατάει σε τεντωμενο σχοινι με Ρωσους και Αμερικάνους, αλλά διακρώς ελίσσεται πάντα με αναφορά τους Κουρδους. Οποτε ειναι ολιγον τι εως πολυ προβλέψιμες οι κινήσεις του. Γνωρίζουμε δηλαδη με σαφήνεια οτι δεν επιθυμει τη δημιουργία Κουρδικου Κρατους. Από την άλλη φιλοξενει κοντα στα 3 εκατομμυρια Συριους προσφυγες για τους οποίους δαπανά πολύ σημαντικά ποσά για τη διαμονή και τη σίτισή τους.
(Οι νομοί που φέρουν το μεγαλύτερο βάρος στο θέμα των προσφύγων, είναι οι πέντε συνορεύοντες νομοί της Τουρκίας με τη Συρία (Κίλις, Χάταϊ, Σανλίουρφα, Γκαζίαντεπ, Μάρντιν), με πρώτο το νόμο Κίλις, στον οποίο η αναλογία του τουρκικού πληθυσμού με τους πρόσφυγες είναι περίπου 1:1.
Σε δεύτερη σειρά έρχονται οι λοιποί γειτονικοί νομοί, που είναι κοντά στα σύνορα όπως, Μερσίνα, Οσμανιγιέ, Άδανα και Καχραμάνμαρας.
Σε όλους τους υπόλοιπους νομούς, τα ποσοστά σε σχέση με τον τουρκικό πληθυσμό είναι πολύ μικρά και σχεδόν οι πρόσφυγες «χάνονται».
Επίσης, τα ποσοστά είναι πολύ χαμηλά στις τουριστικές περιοχές.
Όσοι έφυγαν από τους προσωρινούς καταυλισμούς, προτίμησαν να μετακομίσουν σε νομούς όπου υπάρχει βιομηχανική ανάπτυξη, προκειμένου να βρουν εργασία όπως, στην Προύσα, Καισάρεια, Κωνσταντινούπολη κ.λπ.
Δεν έχουν μετακομίσει ή δεν τους επιτρέπεται, στους νομούς της Μαύρης Θάλασσας και των βορειοανατολικών συνόρων, όπου σημειώνονται σχεδόν μηδενικά ποσοστά, όπως στο Άρτβιν, Καρς, Ίγντιρ, Έρζουρουμ κ.λ.π.).
Στη διαμάχη με την Ε.Ε. για την μεταναστευτικη κριση, δεν ειναι πάντα το δίκιο υπερ της Ε.Ε. ή της Ελλάδος. Η αληθεια εντοπίζεται κάπου στη μέση. Το ότι πχ λαβαμε 800.000 εκατομμυρια ευρω για 50.000 μεταναστες/προσφυγες και μονον το 1/6 κατεληξε γι' αυτους, δεν περιποιεί τιμή για την ελληνικη νυν κυβερνηση, ουτε φυσικα το αφηνει να περασει στο ντουκου η Τουρκια οταν η ιδια φιλοξενει απειρως μεγαλυτερο αριθμό και υπο καλυτερες συνθηκες. Μην πιασουμε το θεμα του ασυλου για τους Συριους πιο εξειδικευμενα, γιατι εκει πραγματικα ειναι να ντρεπεται κανεις με την επιπολαιότητα και το απανθρωπο προσωπο που εχουμε επιδειξει ως Πολιτεια. Οχι νομπελ που ακουω και βγαζω αφρους, αλλα για μπατσες ειμαστε, μπας και ξυπνησουμε απο τον ληθαργο...
->
Η Τουρκία μετά τα χτεσινα επιδιώκει εντατικοποιηση των στρατιωτικων επιχειρήσεων για ευνοητους λογους. Μεχρι που θα φτασει ομως ωστε να μην γινει κουρδικο κρατος; Αυτο ειναι το ερωτημα που βασανιζει διαφορους απο εμας. Θα διακινδυνευσει συμμαχιες χρήσιμες ή θα βαλει σε κινδυνο ισορροπιες της περιοχης που η ιδια χρειάζεται; Πριν 10 χρονια θα ελεγα οτι ο Ερντογαν ειναι ενας αξιοθαυμαστος πολιτικος χαμαιλεοντας στα διεθνη, πλεον οχι.
2)Η συριακη αντιπολιτευση δυστυχως εχει πλεον στην πλειοψηφια της εξτρεμιστες. Δεν διαπνέονται στην πλειοψηφια τους απο δημοκρατικα ιδεώδη, μαλλον το ακριβως αντιθετο. Οποτε ναι εχει κανει λαθη χοντρα, εγκληματα ακομα μεγαλυτερα ο Ασαντ, αλλα ποιος θα αναλαβει κατόπιν; Οι φονταμενταλιστες; Κοινώς στις οποιες διαπραγματεύσεις, το ζήτημα της επομενης ημερας δεν εχει λυθει. Κι εκει ειναι το ζουμί.
3) Αν το παζλ πριν χρόνια ηταν συνθετο, τωρα ειναι ακομα περισσοτερο. Οπως σωστα το εθεσε ενας γνωστος μου:
"Ο Ασαντ που είναι δικτάτορας, πολεμάει τους αντάρτες που είναι στην πλειοψηφία τους τζιχαντιστές, τους οποίους υποστηρίζει το Κατάρ και η Σαουδική Αραβία.
Η Ρωσία και το Ιράν στηρίζουν τον Άσαντ, πολεμώντας οι μεν με Τσετσένους μισθοφόρους, οι δε με την Χεζμπολάχ.
Οι ΗΠΑ στηρίζουν τους αντάρτες που είναι στην πλειοψηφία τους τζιχαντιστές, που τους στηρίζουν η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ που κάνουν εξαγωγή του ουχαμπιτικού Ισλάμ.
Η Τουρκία πολεμάει τον Άσαντ που βρήκε συμμάχους τους Κούρδους που πολεμάνε την Τουρκία που τους καίει ".
Για το κανω πιο λιανα:
Στη Συρία αυτή τη στιγμή υπάρχουν 4 διακριτές δυνάμεις που δρουν:
Η ISIL, τζιχαντιστές παρανοϊκοί.
O Ασάντ, δικτάτορας φανατικός. (Syrian Army)
Oι Αντάρτες, αντιμπαθικοί/κινήματα/κλπ. (Syrian Opposition)
To SDF, κούρδοι (κυρίως) δημοκρατικοί/secularists.
ΠΟΙΟΣ ΜΑΛΩΝΕΙ ΜΕ ΠΟΙΟΝ
O Ασάντ συγκρούεται κυρίως με SO + ISIL.
Η SDF με SO+ISIL αλλά κυρίως vs ISIL.
H ISIL vs Όλων.
Η SO εναντίον ISIL + Assad
Κοινώς, δεν ειναι 2 μετωπα οπως ειθισται σε εναν συμβατικο πολεμο. Πολλοι δε παικτες στη διεθνη σκακιερα δεν εχουν λαβει θεση ππαρά μόνον αντιδρουν σε θεση άλλων.
Εντωμεταξυ επειδη σε αυτη τη χωρα ειμαστε ειτε του ύψους είτε του βαθους στις αναλυσεις και παντα ετεροχρονισμενα, καλο θα ειναι να ειμαστε πολυ προσεκτικοι οταν παιρνουμε θεση υπερ ή κατα του άλλου βεβιασμενα. Πχ στη χτεσινη αμερικανικη επιθεση, ακουσα και διαβασα τοσες μπαρουφες ενθεν κι ενθεν και δεν πηρα ουδεμια απαντηση ή εστω να διαβασα εναν προβληματισμο για σωρεια ερωτηματων που εχουν προκυψει. Ειμαστε σίγουροι οτι ο Ασαντ εριξε τα χημικα; Δηλαδη την στιγμη που εχει το πανω χερι τροπον τινα με αλλεπαλληλες νικες του το τελευτασιο διαστημα, αυτοτορπιλιζει την θεση του; Φυσικα υπάρχει και το 2013 αντίστοιχο περιστατικο χημικών... Μην ξεχνιομαστε. Ειμαστε βεβαιοι οτι οι μονομερεις ενεργειες θα επιφερουν αλλαγη σκηνικου; Μαλλον δεν επιγφερουν τιποτε απολυτως αν κρινουμε απο τα τηλεγραφηματα του Reuters το πρωι σήμερα ->Syrian warplanes take off from air base hit by U.S., carry out strikes in Homs countryside. Υπάρχει αναζητηση δημιουργίας στρατιωτικου συνασπισμου στη διεθνη κοινοτητα και αν ναι σε ποια βαση;
->Με λιγα λογια η διεθνης κοινοτητα επι το πλειστον ενεργα παρασκηνιακα ακομη κι οχι συντεταγμενα. Εντωμεταξυ οι βασικοι παικτες στην εν λογω περιοχη εχουν ριζοσπαστικοποιηθει. Και μεσα σε ολα εχουμε και τον Τραμπ. Κοκτεηλ για χειροτερες καταστασεις υπάρχει διαθεσιμο.
[Τελος δεν γραφω εδω και καιρο, γιατι εχω εναν θεμα με τον υπολογιστη μου και πραγματικα δυσκολευομαι να γραφω οπως θελω και με την ερευνα που επιθυμω προηγουμενως με το ταμπλετ. Θα επανερθω ομως που θα παει θα φτιαχτει το ρημαδι..]
Αψογη αναλυση....καλα εμεις και το υπουργειο εξωτερικων στον κοσμο μας
Προφανώς πιο πανω εννοώ 800 εκατομμύρια όχι 800 χιλιάδες εκατομμύρια...
Ευχαριστώ πολύ Pasxalis Dimitrakis 😀
Θίγεις κάτι ενδιαφέρον για επόμενη συζήτηση. Το ταμπλετ που έχει γίνει τόσο μόδα δεν επιτρέπει/διευκολύνει το ψάξιμο στον χαώδη ιστό του ιντερνετ. Ακόμα και το απλό διάβασμα απο εκεί γίνεται κουραστικό ώρες ώρες. Γιατί λοιπόν ,ενώ περνάμε σιγά σιγά στην εποχή του IoT (internet of things) γίνεται αυτό? Επίσης πολλές εφαρμογές και προγραμματάκια που κυκλοφορούσαν ελεύθερα έχουν αρχίσει να χάνονται. Όπως και συνήθειες πχ νταουνλοντινγκ που δεν κυνηγούσαν τώρα κυνηγούν. Riddles in the Dark...
Πολύ πιο ώριμη και συγκροτημένη η σκέψη σου πλέον για τη Συρία. Δεν μιλάμε για αναθεώρηση ή συμπλήρωση, αλλά για ολική αλλαγή. Το καλό είναι ότι είναι προς το καλύτερο. Έχεις δίκαιο τα πράγματα ξεκινάνε πολύ πίσω. Αυτό πρέπει να σε προβληματίσει για το μέγεθος της υπομονής που έχουν οι παίκτες. Επίσης για την ιδιότητα ότι μπορούν να περιμένουν για χρόνια κρυμμένοι μέσα στον θολό βάλτο μέχρι να πλησιάσει το θήραμα για να του επιτεθούν.
Οι Γάλλοι που πολλοί δεν γνωρίζουν την σημερινή τους δραστηριότητα στην ευρύτερη περιοχή και βλέπουν μόνο τον Τραμπ να πατά κουμπιά με tomahawk, από τα χρόνια του Sykes & Picot χαράσσουν την γεωπολιτική τους και τις ζώνες επιρροής τους. Μην ξεχνάμε ότι αυτοί μετά την επικράτηση τους το 1920 χώρισαν σε 4 υπό κρατίδια την «εντολή» τους (εκ των Παρισίων ορμώμενη Κοινωνία των Εθνών)
Θα πρόσθετα λοιπόν στο σήμερα την ανάγκη τους να διεκδικήσουν μέρος της «εντολής» τους και εξασφάλιση των «ολικών» τους συμφερόντων (βλ. dezpc). Επίσης να μην αγνοούμε ότι ιστορικά η Γαλλία έβλεπε τον εαυτό της ως προστάτη των Χριστιανών στην περιοχή.
Θα έβαζα την γεωπολιτική των αγωγών με τον ανταγωνισμό κλασσικών δυνάμεων τύπου Κατάρ κ Ιράν (βλ. South Pars).
Θα πρόσθετα τις βλέψεις τουρκίας για την περιοχή ή ακόμα πιο σημαντικό τις βλέψεις της να μην υπάρχει ισχυρό κουρδικό καντόνι δυτικά από τον ποταμό που κάποτε βρισκόταν το μαυσωλείο του Süleyman Şah.
Τους ΣαουδΑραβες που θέλουν να γίνουν Σαουδ όλων των Αράβων (βλ. προπόνηση στην Υεμένη).
Τους Ισραηλινούς που σαν άλλους … επιθυμούν ένα Dreißigjährige Krieg για να φαγωθούν οι οχτροί τους μεταξύ τους.
….Πολλοί παίκτες σε μικρή περιοχή , πήγε και αργά η ώρα. Στην zero sum algebra αυτό που έγινε μας επιτρέπει να χαμογελάμε-λίγο. Αυτό αρκεί για την ώρα.
Και πάλι συγχαρητήρια για την προσπάθεια και πιο πολύ ενάντια στους κατά φαντασία καλοταϊσμένους ειδήμονες που επιπλέουν ως φελλοί εδώ και πολλά χρόνια στη Χώρα μας.
Κυρία Pavlakoudi η παρέμβαση σας με αυτά τα τρία μακροσκελή σχόλια ήταν διαφωτιστική, ψύχραιμη και εύστοχη. Πριν λίγοι μπλόκαρα έναν διαδικτυακό φεϊσμπουκικό "φίλο" γιατί είχε πάθει παράκρουση καθώς έκρινε ότι δεν υποστήριζα τα δυτικά συμφέροντα επειδή δεν κατάπινα αμάσητα όσα λέει το CNN.
Σας ευχαριστώ για τις συγκροτημένες πληροφορίες.
Δημοσίευση σχολίου