ΚΥΡΙΑΚΗ 

με ελεύθερη γνώμη 

ΑΝΤΙΡΑΤΣΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΦΥΛΑΚΤΙΚΟ...

«Αρε Κολόμβε, τι μας έκανες». Κάτι τέτοιο έγραφε το σύνθημα στον τοίχο στα χρόνια της αντιαμερικανικής επιδημίας. Αυτή ήταν τόσο βαθιά, που έφθανε ώς τον μεγάλο εξερευνητή του 15ου αιώνα. Αν σε αυτό προσθέσουμε και το άγαλμα του Τρούμαν και τις απόπειρες να γκρεμιστεί από το βάθρο του –πόσες, αλήθεια;– τότε μόνον αφ’ υψηλού και με το σχετικό χαμόγελο συγκατάβασης μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την αποκαθήλωση του Κολόμβου στο Ρίτσμοντ των ΗΠΑ. Εχουμε περάσει από εκεί πριν από κάτι δεκαετίες. Η εθνική μου υπερηφάνεια μετριάστηκε κάπως όταν διάβασα για την απόσυρση του «Οσα παίρνει ο άνεμος». Την τόνωσα, βέβαια, με την ανάμνηση των επεισοδίων που είχαν συνοδεύσει την προβολή της «Ελένης» του Γκατζογιάννη και του «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται». Σκέφτηκα κατόπιν τούτου πως ευτυχώς «Ο νέγρος του Νάρκισσου» του Κόνραντ δεν έχει γίνει ταινία – εκτός αν έγινε με άλλο τίτλο και μου διαφεύγει. Και αναρωτήθηκα πόσες παραστάσεις του «Οθέλλου» έχουν ενταχθεί στο θεατρικό ρεπερτόριο του δυτικού κόσμου για την επόμενη σεζόν. Δεν νομίζω ότι έχει νόημα να αναφερθώ στο αριστούργημα του Γκρίφιθ «Η γέννηση ενός έθνους», όπου εγκωμιάζεται η Κου Κλουξ Κλαν. Λέγεται πως ήταν μια από τις αγαπημένες ταινίες της συλλογής home cinema που διατηρούσε ο Στάλιν στο Κρεμλίνο – ως γνωστόν, έπασχε από αϋπνίες.

Επειδή, όμως, η πολιτική ορθότητα, παρά τα όσα υποστηρίζουν οι επικριτές της, είναι στην πραγματικότητα υπέρ της ελευθερίας των ιδεών, το δίκτυο αποφάσισε να επαναφέρει το «Οσα παίρνει ο άνεμος» καταλλήλως σχολιασμένο. Η χρήση προφυλακτικού επιβάλλεται. «Φίλε θεατή, μη σε παρασύρει η ομορφιά της Βίβιαν Λι. Ηταν άλλη η εποχή και οι άνθρωποι τότε δεν σκέφτονταν ορθά». Η πολιτική ορθότητα αντιμετωπίζει την κοινωνία ως ανήλικη και ανίκανη να αναλάβει την ευθύνη της σκέψης της. Ενα ακόμη βήμα στην προϊούσα infantilisation –«νηπιοποίηση»;– που στόχο έχει να αποστειρώσει τη δυνατότητα κρίσης. Τη συνοδεύει και η λογοκρισία του παρελθόντος, γεμάτου λάσπη και αίμα, ρατσιστές, θρησκόληπτους και δούλους. Ο Οργουελ περιέγραψε αποτελεσματικά την αποστειρωμένη κοινωνία που φοβάται το παρελθόν της και έχει διαγράψει την ιστορία της.

Μία από τις μεγάλες κατακτήσεις του δυτικού πολιτισμού είναι η αποσύνδεση του έργου τέχνης από τα πολιτικά, τα θρησκευτικά ή τα φυλετικά μηνύματα που μεταφέρει. Μπορεί το «Οσα παίρνει ο άνεμος» να θεωρείται blockbuster, παραμένει όμως ένα από τα εμβληματικά έργα της ιστορίας του κινηματογράφου. Η νοσταλγία της ζωής στον αμερικανικό Νότο του Εμφυλίου δεν ταυτίζεται με την ειδεχθή βία του αστυνομικού που δολοφόνησε τον Τζορτζ Φλόιντ. Εξαιρούνται οι παλίμπαιδες, που δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τη φαντασία από την πραγματικότητα. Αυτοί χρειάζονται προφυλακτικά ακόμη και για να πάνε σινεμά.

Τάκης Θεοδωρόπουλος   www.kathimerini.gr