ΚΥΡΙΑΚΗ

με ελεύθερη γνώμη


ΑΠΟΨΗ: ΤΑ ΤΡΙΑ ΟΡΟΣΗΜΑ ΤΗΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ
 ΓΙΑ ΤΟ ΧΡΕΟΣ ...

του Βασίλη Καραγιάννη *

Τις τελευταίες εβδομάδες, έχει παρατηρηθεί μία αύξηση της έντασης στη διαπραγμάτευση με τους πιστωτές.

Το ερώτημα είναι εάν η ένταση αυτή μπορεί να οδηγήσει στον εκτροχιασμό των διαπραγματεύσεων και στην επαναφορά του ρίσκου της εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Eκτιμώ πως όχι, αυτή η πιθανότητα έχει ελαχιστοποιηθεί.

Αυτό όμως που μπορεί να γίνει είναι η αύξηση της πολιτικής αστάθειας, η παράταση των διαπραγματεύσεων χωρίς την εκταμίευση δόσεων, η παράταση της εσωτερικής υποτίμησης και η επιδείνωση της οικονομικής δραστηριότητας.

Είναι ξεκάθαρο ότι υπάρχουν εκκρεμότητες στην ελληνική πλευρά σε σχέση με τις διαρθρωτικές αλλαγές. Εκτιμώ όμως ότι στο πλαίσιο της πολιτικής διαπραγμάτευσης, η ελληνική πλευρά μπορεί να πετύχει να δοθεί περισσότερος χρόνος για την υλοποίηση των διαρθρωτικών αλλαγών και να συμφωνηθεί μία λίστα με τις μίνιμουμ διαρθρωτικές αλλαγές που πρέπει να υλοποιηθούν για την εκταμίευση των τελευταίων δόσεων που αφορούν το 2014.

Αντιθέτως, δεν βλέπω πώς η ελληνική πλευρά μπορεί να κατορθώσει κάποια ελάφρυνση σε σχέση με τους δημοσιονομικούς στόχους του 2014, ή λιγότερες απολύσεις στον δημόσιο τομέα. Αυτά τα δύο σημεία είναι συνήθως αδιαπραγμάτευτα σε μία υψηλού επιπέδου διαπραγμάτευση.

Οσο πλησιάζουμε την ώρα της κρίσης σε σχέση με τη διαπραγμάτευση του χρέους, τόσο θα γίνεται αντιληπτό ότι η εν λόγω συμφωνία δεν θα είναι το αποτέλεσμα μιας λογιστικού χαρακτήρα συζήτησης αλλά μιας πολιτικής διαπραγμάτευσης.

Σε κάθε περίπτωση, η ελληνική πλευρά μπορεί να πετύχει μία ευνοϊκή συμφωνία. Βασίζω την εκτίμηση αυτή στα ακόλουθα:

• Στη βελτίωση της μεγάλης εικόνας της ελληνικής οικονομίας. Πιο συγκεκριμένα, στο μακροοικονομικό επίπεδο και στο επίπεδο της δημοσιονομικής κατάστασης έχουμε αποτελέσματα καλύτερα των αναμενομένων.

• Στην αναβάθμιση του γεωπολιτικού ρόλου της Ελλάδας. Οι τεκτονικές αλλαγές που συντελούνται στη Μέση Ανατολή έχουν αναβαθμίσει τη γεωπολιτική θέση της Ελλάδας στην περιοχή. Επίσης, παρά την αύξηση του ευρύτερου γεωπολιτικού ρίσκου στην περιοχή, η ταυτόχρονη συμμετοχή της Ελλάδος σε Ευρωζώνη και ΝΑΤΟ, την έχουν καταστήσει νησίδα πολιτικής σταθερότητας.

Η αύξηση της έντασης στις διαπραγματεύσεις πηγάζει από τη συζήτηση γύρω από τον έλεγχο εφαρμογής της συμφωνίας, και πιο συγκεκριμένα από τη συζήτηση γύρω από τρία ορόσημα.

• Την αποπληρωμή του δανεισμού από το ΔΝΤ που είναι σχετικά υψηλότερου επιτοκίου συγκριτικά με αυτό που δανειζόμαστε από τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης.

Εδώ το ορόσημο αφορά τη συμφωνία για το ύψος, το επιτόκιο και τους όρους χρήσης των κεφαλαίων της πιστωτικής γραμμής, η οποία θα χρησιμοποιείται στην περίπτωση που η ελληνική πλευρά δεν θα μπορεί να καλύπτει τις χρηματοδοτικές ανάγκες της μέσω του δανεισμού από τις αγορές.

• Το σημαντικότερο τμήμα του ελληνικού χρέους αποτελεί διακρατικό δανεισμό (περί τα 250 δισ. από το σύνολο των 320 δισ. ευρώ περίπου). Ο δανεισμός είναι εξαιρετικά ευνοϊκός, μακροχρόνιος (μέσος όρος λήξης τα 16,5 χρόνια), με επιτόκια χαμηλότερα της αγοράς (μικρότερα του 1,5%) και μάλιστα σε επίπεδα αρκετά χαμηλότερα σε σχέση με το κόστος δανεισμού πολλών χωρών της Ευρωζώνης που μας δανείζουν. Η διαφορά μεταξύ του επιτοκίου που δανείζονται οι πιστώτριες χώρες και του επιτοκίου που μας δανείζουν, αποτελεί ένα επιπλέον κόστος για τις περισσότερες πιστώτριες χώρες της Ευρωζώνης, οι οποίες πιέζουν για περαιτέρω εξασφάλιση ή έλεγχο ή ακόμα και για αντισταθμιστικά οφέλη (π.χ. από τη Γερμανία).

Είναι άγνωστο εάν ο έλεγχος αυτός καλυφθεί αποκλειστικά από τον υφιστάμενο μηχανισμό ελέγχου που προκύπτει από το Δημοσιονομικό Σύμφωνο. Ακόμα και σε αυτή την περίπτωση, ενδεχομένως να ζητηθεί λίστα μέτρων που θα ενεργοποιείται αυτόματα, στην περίπτωση της επιδείνωσης της δημοσιονομικής κατάστασης ή της καθυστέρησης της υλοποίησης των διαρθρωτικών αλλαγών.

• Οπως έχω αναφερθεί σε προγενέστερα σχόλια, για να εξασφαλιστούν για την υλοποίηση των συμφωνηθέντων από την ελληνική πλευρά, εκτιμώ ότι θα ζητηθεί η επικύρωση της συμφωνίας και από την αξιωματική αντιπολίτευση. Το θέμα της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας είναι κατά τη γνώμη μου δευτερεύον και μάλλον η πρόφαση για την προκήρυξη πρόωρων εκλογών.

Κατά τη γνώμη μου, η υπογραφή της συμφωνίας από τον κ. Τσίπρα δεν θα είναι αρκετή. Κι αυτό γιατί μετά την υπογραφή της συμφωνίας από τον κ. Τσίπρα, θα μπορούσε κάλλιστα να καθαιρεθεί από την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ, μέσω ενός έκτακτου κομματικού συνεδρίου.

Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει η υπογραφή της συμφωνίας ελάφρυνσης του χρέους από τον κ. Τσίπρα να επικυρωθεί και από ένα κομματικό συνέδριο ΣΥΡΙΖΑ. Σε αυτή την εξέλιξη συντείνει και η Βαβυλωνία απόψεων μεταξύ των ηγετικών στελεχών του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η οποία δεν ταιριάζει σε ευρωπαϊκό κόμμα αλλά μάλλον παραπέμπει σε αραβικό παζάρι.

Είναι προφανές ότι το ορόσημο 3 που αφορά την επικύρωση της συμφωνίας και από την αξιωματική αντιπολίτευση, θα αποτελέσει τη βασική πηγή αύξησης της έντασης και της πολιτικής αστάθειας. Ενδεχομένως να προκαλέσει ακόμα και πρόωρες εκλογές.

Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι αν και υπάρχει σημαντικό περιθώριο για την ελάφρυνση των όρων του διακρατικού δανεισμού, υπάρχουν κάποια όρια τα οποία δεν μπορούν να υπερβούν ούτε οι πιστωτές ούτε η ελληνική πλευρά.

Κι αυτό γιατί η τυχόν υπέρβασή τους δεν θα έχει μόνο αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις στις πιστώτριες χώρες, αλλά θα επηρεαστεί αρνητικά το βασικό ζητούμενο της διαπραγμάτευσης.
Αναφέρομαι στον στρατηγικό στόχο της εμπέδωσης της win-win εικόνας στην κοινή γνώμη των δύο πλευρών, που θα πρέπει να είναι το κοινό ζητούμενο.


* Οικονομολόγος, έχει διατελέσει ανώτατο διευθυντικό στέλεχος σε πολυεθνικούς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

http://www.kathimerini.gr/