ΔΕΥΤΕΡΗ ΗΜΕΡΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΓΙΑ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ...
Διάβασα πρόσφατα ένα ενδιαφέρον άρθρο του Alain deBotton σχετικά με την προσέγγιση των εορτών των Χριστουγέννων από έναν άθεο. Ανάλογα ζητήματα σχετικά με το «εορταστικό πνεύμα των Χριστουγέννων» με απασχολούν πάντα αυτές τις ημέρες, καθόσον δεν θεωρώ τον εαυτό μου πιστό. Τι ακριβώς γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα; Τη γέννηση του θεανθρώπου; Και οι μη χριστιανοί; Τι είναι αυτό που κάνει θελκτικά τα Χριστούγεννα πχ στους Ιάπωνες; Ή τι μπορεί να αποκομίσει ένας άθεος από τις ημέρες αυτές; Αυτό που προσλαμβάνουν από τα Χριστούγεννα οι πιστοί Χριστιανοί, είναι σε συμφωνία με τις επιταγές της θρησκείας;
Ας κάνουμε μια μικρή ιστορική αναδρομή. Οι ανθρώπινοι πολιτισμοί σχεδόν πάντα είχαν κάποια γιορτή κοντά στο χειμερινό ηλιοστάσιο, την ημέρα δηλαδή που η νύχτα έχει τη μεγαλύτερη διάρκεια, σηματοδοτώντας την έναρξη του χειμώνα. Για τις κατά βάση αγροτικές ανθρώπινες κοινωνίες ο κύκλος εναλλαγής των εποχών ήταν άμεσα συνδεδεμένος με την επιβίωσή τους: η σπορά, η συγκομιδή, οι εποχές των κυνηγιών του κάθε είδους, η ανθρώπινη επιβίωση γενικά ήταν άμεσα συνδεδεμένη με την περιφορά της γης γύρω από τον ήλιο. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον το γεγονός πως τα άστρα και οι πλανήτες έπαιζαν σημαντικό ρόλο στην ανθρώπινη μεταφυσική, χωρίς ουσιαστικά να γνωρίζουν οι άνθρωποι πως πράγματι η επιβίωσή τους εξαρτιόταν από τη θέση της γης στο ηλιακό σύστημα. Και είναι ίσως λυπηρό ότι ο σύγχρονος βιομηχανικός πολιτισμός μας έχει οδηγήσει σε μια σχέση απομάκρυνσης από τη φύση…
Γίνεται λοιπόν εμφανές γιατί οι άνθρωποι ανέκαθεν γιόρταζαν τις σημαντικές στιγμές του ηλιακού χρόνου. Το γεγονός πως ο χριστιανισμός τοποθέτησε μια τόσο σημαντική για αυτόν γιορτή όπως η γέννηση του θεανθρώπου «πάνω» στον εορτασμό του χειμερινού ηλιοστασίου, δείχνει πως οι εορτές του ηλιακού ημερολογίου ήταν βαθύτατα εγγεγραμμένες στο πολιτισμικό υποσυνείδητο των ανθρώπων. Πλέον όμως, στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες χριστιανισμός και καπιταλισμός, με λίγα λόγια θρησκεία και κοινωνική οργάνωση, έχουν «ζυμωθεί» σε μία νέα κοινωνική ταυτότητα. Αναμφισβήτητα το θρησκευτικό αίσθημα έχει υποχωρήσει και η πνευματικότητα που αυτό πρέσβευε έχει σε μεγάλο βαθμό αντικατασταθεί από καταναλωτικές συνήθειες.Τα Χριστούγεννα της Coca Cola και του κοκκινοντυμένου Αη Βασίλη προφανώς δεν έχουν το ίδιο περιεχόμενο με τα Χριστούγεννα του 12 αι. μ.Χ.
Επιπλέον, σήμερα έχει υποχωρήσει και η επαφή μας με τη φύση – και συνεπώς η συνειδητοποίηση της αξίας του χειμερινού ηλιοστασίου δεν είναι προφανής. Σε τι θα μπορούσαμε λοιπόν να εστιάσουμε το «πνεύμα των Χριστουγέννων»; Ένας σημερινός σκεπτόμενος άνθρωπος, πιστός ή μη, τι μπορεί να αποκομίσει από την γιορτή των Χριστουγέννων εκτός του θρησκευτικού συμβολισμού; Μπορεί να γίνει καλύτερος άνθρωπος, ανεξάρτητα από τις μεταφυσικές «ανταμοιβές» που η χριστιανική θρησκεία υπόσχεται;
Τα Χριστούγεννα και παλιότερα οι γιορτές του χειμερινού ηλιοστασίου, κάνουν ουσιαστικά μια «δήλωση»: επισημοποιούν την ψυχολογική κατάσταση που επιφέρει στον άνθρωπο η έλευση του χειμώνα. Η πτώση της θερμοκρασίας μας ωθεί να «κλειστούμε στον εαυτό μας», με τον ίδιο τρόπο που μας αναγκάζει να κλειστούμε στο σπίτι μας – όπως εξάλλου και η φύση αναστέλει μέρος της λειτουργίας της, αναμένοντας το τέλος των κρύων. Ο χειμώνας γενικά μας επιβάλει το «μέσα». Αυτό το «μέσα» είναι η αφορμή για μια ενδοσκοπική ματιά του ανθρώπου, την οποία και γιορτάζουμε αυτές τις μέρες. Αυτό το «μέσα» αποτελεί επίσης το στοιχείο που μας ωθεί τα Χριστούγεννα στην αναζήτηση της οικογενειακής θαλπωρής. Με την πρώτη ματιά στο εσωτερικό μας συνειδητοποιούμε πως οι «αχαρτογράφητες» περιοχές του εαυτού μας αποτελούν πλειοψηφία. Αυτά που γνωρίζουμε για τον εαυτό μας είναι λιγότερα από όσα δεν γνωρίζουμε. Ο φόβος του αγνώστου είναι πολλαπλάσιος όταν το άγνωστο κατοικεί μέσα μας. Και τότε το πρώτο στήριγμα είναι η οικογέννεια – αυτό δεν κάναμε και ως παιδιά όταν φοβόμασταν;
Οι μέρες των χριστουγεννιάτικων εορτών λοιπόν όχι απλώς αποτελούν μια εξαιρετική αφορμή για να κοιτάξουμε μέσα μας, αλλά επιτάσσουν να αναλογιστούμε τη θέση μας στον κόσμο: τον φυσικό, τον κοινωνικό, τον μεταφυσικό, τον οικογενειακό… Ανεξάρτητα από το θρησκευτικό αίσθημα του καθενός, ανεξάρτητα από το πόσο συνειδητοποιούμε τον βιολογικό μας κύκλο και την επίδραση της φύσης σε αυτόν, το υποσυνείδητό μας αυτή την εποχή της αρχής του χειμώνα μας καλεί να στραφούμε μέσα μας. Και μάλλον δεν είναι τυχαίο που λίγες μέρες μετά το χειμερινό ηλιοστάσιο αρχίζει το επόμενο έτος· μια επιτυχημένη ενδοσκόπηση είναι λογικό να καταλήγει σε «καθαρογράψιμο»: τι κάναμε στραβά, τι σωστά, τι θα θέλαμε να διορθώσουμε, τι να κρατήσουμε και τι να πετάξουμε. Μόλις τελειώσουμε τη «λίστα» μας, η έναρξη του νέου έτους μας δίνει την ευκαιρία να αρχίσουμε κιόλας να την πραγματοποιούμε.
http://www.homohominus.net
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΓΙΑ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ...
Διάβασα πρόσφατα ένα ενδιαφέρον άρθρο του Alain deBotton σχετικά με την προσέγγιση των εορτών των Χριστουγέννων από έναν άθεο. Ανάλογα ζητήματα σχετικά με το «εορταστικό πνεύμα των Χριστουγέννων» με απασχολούν πάντα αυτές τις ημέρες, καθόσον δεν θεωρώ τον εαυτό μου πιστό. Τι ακριβώς γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα; Τη γέννηση του θεανθρώπου; Και οι μη χριστιανοί; Τι είναι αυτό που κάνει θελκτικά τα Χριστούγεννα πχ στους Ιάπωνες; Ή τι μπορεί να αποκομίσει ένας άθεος από τις ημέρες αυτές; Αυτό που προσλαμβάνουν από τα Χριστούγεννα οι πιστοί Χριστιανοί, είναι σε συμφωνία με τις επιταγές της θρησκείας;
Ας κάνουμε μια μικρή ιστορική αναδρομή. Οι ανθρώπινοι πολιτισμοί σχεδόν πάντα είχαν κάποια γιορτή κοντά στο χειμερινό ηλιοστάσιο, την ημέρα δηλαδή που η νύχτα έχει τη μεγαλύτερη διάρκεια, σηματοδοτώντας την έναρξη του χειμώνα. Για τις κατά βάση αγροτικές ανθρώπινες κοινωνίες ο κύκλος εναλλαγής των εποχών ήταν άμεσα συνδεδεμένος με την επιβίωσή τους: η σπορά, η συγκομιδή, οι εποχές των κυνηγιών του κάθε είδους, η ανθρώπινη επιβίωση γενικά ήταν άμεσα συνδεδεμένη με την περιφορά της γης γύρω από τον ήλιο. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον το γεγονός πως τα άστρα και οι πλανήτες έπαιζαν σημαντικό ρόλο στην ανθρώπινη μεταφυσική, χωρίς ουσιαστικά να γνωρίζουν οι άνθρωποι πως πράγματι η επιβίωσή τους εξαρτιόταν από τη θέση της γης στο ηλιακό σύστημα. Και είναι ίσως λυπηρό ότι ο σύγχρονος βιομηχανικός πολιτισμός μας έχει οδηγήσει σε μια σχέση απομάκρυνσης από τη φύση…
Γίνεται λοιπόν εμφανές γιατί οι άνθρωποι ανέκαθεν γιόρταζαν τις σημαντικές στιγμές του ηλιακού χρόνου. Το γεγονός πως ο χριστιανισμός τοποθέτησε μια τόσο σημαντική για αυτόν γιορτή όπως η γέννηση του θεανθρώπου «πάνω» στον εορτασμό του χειμερινού ηλιοστασίου, δείχνει πως οι εορτές του ηλιακού ημερολογίου ήταν βαθύτατα εγγεγραμμένες στο πολιτισμικό υποσυνείδητο των ανθρώπων. Πλέον όμως, στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες χριστιανισμός και καπιταλισμός, με λίγα λόγια θρησκεία και κοινωνική οργάνωση, έχουν «ζυμωθεί» σε μία νέα κοινωνική ταυτότητα. Αναμφισβήτητα το θρησκευτικό αίσθημα έχει υποχωρήσει και η πνευματικότητα που αυτό πρέσβευε έχει σε μεγάλο βαθμό αντικατασταθεί από καταναλωτικές συνήθειες.Τα Χριστούγεννα της Coca Cola και του κοκκινοντυμένου Αη Βασίλη προφανώς δεν έχουν το ίδιο περιεχόμενο με τα Χριστούγεννα του 12 αι. μ.Χ.
Επιπλέον, σήμερα έχει υποχωρήσει και η επαφή μας με τη φύση – και συνεπώς η συνειδητοποίηση της αξίας του χειμερινού ηλιοστασίου δεν είναι προφανής. Σε τι θα μπορούσαμε λοιπόν να εστιάσουμε το «πνεύμα των Χριστουγέννων»; Ένας σημερινός σκεπτόμενος άνθρωπος, πιστός ή μη, τι μπορεί να αποκομίσει από την γιορτή των Χριστουγέννων εκτός του θρησκευτικού συμβολισμού; Μπορεί να γίνει καλύτερος άνθρωπος, ανεξάρτητα από τις μεταφυσικές «ανταμοιβές» που η χριστιανική θρησκεία υπόσχεται;
Τα Χριστούγεννα και παλιότερα οι γιορτές του χειμερινού ηλιοστασίου, κάνουν ουσιαστικά μια «δήλωση»: επισημοποιούν την ψυχολογική κατάσταση που επιφέρει στον άνθρωπο η έλευση του χειμώνα. Η πτώση της θερμοκρασίας μας ωθεί να «κλειστούμε στον εαυτό μας», με τον ίδιο τρόπο που μας αναγκάζει να κλειστούμε στο σπίτι μας – όπως εξάλλου και η φύση αναστέλει μέρος της λειτουργίας της, αναμένοντας το τέλος των κρύων. Ο χειμώνας γενικά μας επιβάλει το «μέσα». Αυτό το «μέσα» είναι η αφορμή για μια ενδοσκοπική ματιά του ανθρώπου, την οποία και γιορτάζουμε αυτές τις μέρες. Αυτό το «μέσα» αποτελεί επίσης το στοιχείο που μας ωθεί τα Χριστούγεννα στην αναζήτηση της οικογενειακής θαλπωρής. Με την πρώτη ματιά στο εσωτερικό μας συνειδητοποιούμε πως οι «αχαρτογράφητες» περιοχές του εαυτού μας αποτελούν πλειοψηφία. Αυτά που γνωρίζουμε για τον εαυτό μας είναι λιγότερα από όσα δεν γνωρίζουμε. Ο φόβος του αγνώστου είναι πολλαπλάσιος όταν το άγνωστο κατοικεί μέσα μας. Και τότε το πρώτο στήριγμα είναι η οικογέννεια – αυτό δεν κάναμε και ως παιδιά όταν φοβόμασταν;
Οι μέρες των χριστουγεννιάτικων εορτών λοιπόν όχι απλώς αποτελούν μια εξαιρετική αφορμή για να κοιτάξουμε μέσα μας, αλλά επιτάσσουν να αναλογιστούμε τη θέση μας στον κόσμο: τον φυσικό, τον κοινωνικό, τον μεταφυσικό, τον οικογενειακό… Ανεξάρτητα από το θρησκευτικό αίσθημα του καθενός, ανεξάρτητα από το πόσο συνειδητοποιούμε τον βιολογικό μας κύκλο και την επίδραση της φύσης σε αυτόν, το υποσυνείδητό μας αυτή την εποχή της αρχής του χειμώνα μας καλεί να στραφούμε μέσα μας. Και μάλλον δεν είναι τυχαίο που λίγες μέρες μετά το χειμερινό ηλιοστάσιο αρχίζει το επόμενο έτος· μια επιτυχημένη ενδοσκόπηση είναι λογικό να καταλήγει σε «καθαρογράψιμο»: τι κάναμε στραβά, τι σωστά, τι θα θέλαμε να διορθώσουμε, τι να κρατήσουμε και τι να πετάξουμε. Μόλις τελειώσουμε τη «λίστα» μας, η έναρξη του νέου έτους μας δίνει την ευκαιρία να αρχίσουμε κιόλας να την πραγματοποιούμε.
http://www.homohominus.net
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου