ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ 




ΣΥΣΤΗΜΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΕ ...
ΡΑΛΛΥ ΑΞΙΑΣ 20 ΔΙΣ € Η ΣΕ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕΡΙΚΩΝ ΔΙΣ ΕΥΡΩ;

Οι τέσσερις Ελληνικές συστημικές τράπεζες (Alpha Bank, Eurobank, National Bank of Greece και Piraeus Bank) έχουν ένα πολύ καλά ορισμένο παθητικό (υποχρεώσεις) που ανέρχεται σε 223,3 δισεκατομμύρια ευρώ. Εντούτοις υπάρχει απροσδιοριστία όσον αφορά το ενεργητικό τους, που βάσει τους εννεάμηνους ισολογισμούς του 2017 αποτυπώθηκε στα 256,1 δισεκατομμύρια ευρώ.


Αναφερόμαστε ιδιαίτερα σε εκείνο το μέρος του ενεργητικού τους που έχει να κάνει με το ύψος των δανείων που δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν και την αξία που έχουν οι αντίστοιχες εξασφαλίσεις τους, όπου αυτές βέβαια υπάρχουν και μάλιστα σε μια οικονομία που έχει ήδη απωλέσει περίπου το 27% του Α.Ε.Π, ενώ η κρίση διαρκεί ήδη οκτώ χρόνια. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη τα στοιχεία του ΠΙΝΑΚΑ 1, προκύπτουν ενδιαφέρουσες και τεράστιες αποκλίσεις μεταξύ της αγοράς και της αποτύπώσης στους ισολογισμούς των τραπεζών.


.Από τον ΠΙΝΑΚΑ 1 προκύπτει ότι οι τέσσερις συστημικές τράπεζες έχουν tangible book value κεφάλαια, αξίας 28,9 δισεκατομμυρίων ευρώ. Τα tangible book value κεφάλαια (ρευστοποιήσιμο μετοχικό) δεν συμπεριλαμβάνουν τις προνομιούχες μετοχές και τα ομόλογα που είναι μετατρέψιμα σε μετοχές, και αποτελούν τα πιο "σκληρά" ιδία κεφάλαια. Ταυτόχρονα η χρηματιστηριακή κεφαλαιοποίηση των τραπεζών πριν το άνοιγμα της συνεδρίασης της 27/12/2017 ήταν 9 δισεκατομμύρια ευρώ. Υπάρχει λοιπόν μια αρνητική απόκλιση της τάξης του 69% ή αλλιώς αρνητική απόκλιση της τάξης των 20 δισεκατομμυρίων ευρώ. Λαμβάνοντας υπόψη ότι: Α) το ρευστοποιήσιμο μετοχικό (tangible book value) αποτυπώνει ακόμα καλύτερα τη λογιστική αξία που θα απομείνει στους μετόχους αν ρευστοποιηθούν όλα τα περιουσιακά στοιχεία και αποπληρωθούν όλες οι υποχρεώσεις και Β) την αρνητική απόκλιση του ρευστοποιήσιμου μετοχικού από την χρηματιστηριακή κεφαλαιοποίηση των τραπεζών, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι με βάση τα σημερινά στοιχεία η αξία των μετοχών των τεσσάρων τραπεζών είναι υποτιμημένη κατά σχεδόν 20 δισεκατομμύρια ευρώ από την αγορά σε σχέση με την συντηρητική λογιστική αξία. Η χρηματιστηριακή αγορά αποτιμά τις τέσσερις τράπεζες από 57% έως 81% χαμηλότερα από την αξία που έχει το ρευστοποιήσιμο μετοχικό τους κεφάλαιο (tangible book value). Η αγορά έχει πάρει επιπλέον "προβλέψεις" της τάξης των 20 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Η αλήθεια είναι ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές τράπεζες, το οποίο αποτελεί κι ένα από τα μεγάλα προβλήματα για την οικονομική ανάπτυξη της ελληνικής επιχειρηματικότητας στη χώρα μας, είναι ο τεράστιος όγκος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, γνωστά και ως κόκκινα δάνεια της Ελληνικής αγοράς, που κατά εκτίμηση, σήμερα φθάνουν τα 95 δισεκατομμύρια ευρώ για τις 4 συστημικές τράπεζες. Γενικότερα οι τέσσερις αυτές τράπεζες αντιμετωπίζουν πρόβλημα στην ποιότητα αλλά και στον προσδιορισμό της πραγματικής αξίας του ενεργητικού τους με ανεκτό ποσοστό απόκλισης. Αυτό εξηγεί και γιατί η αγορά έχει προτρέξει και έχει υποτιμήσει εμφανώς τις τέσσερις τράπεζες κατά τουλάχιστον 20 δισεκατομμύρια ευρώ σε σχέση με τη συντηρητική λογιστική τους αξία. 
.Το σίγουρο είναι ότι όταν υπάρχει μια τόσο μεγάλη διαφωνία τότε κάποιος έχει κάνει το μεγάλο λάθος. Είναι οι τράπεζες που το έχουν κάνει ή οι συμμετέχοντες στις αγορές; Αν το έχουν κάνει οι πρώτες, τότε οι τιμές των μετοχών τους δύσκολα θα περάσουν πολύ πάνω από τα υψηλά που κατέγραψαν το 2017 ενώ θα συνεχίσουν να φλερτάρουν με το σενάριο της εκ νέου ανακεφαλαιοποίησης. Αν όμως το λάθος το κάνουν οι αγορές, τότε οι θετικές αποδόσεις που κατέγραψαν στο Χρηματιστήριο Αθηνών λίγο πριν τη λήξη του 2017 και συγκεκριμένα στο διάστημα από 15 Νοεμβρίου έως λίγο πριν το άνοιγμα της 27ης Δεκεμβρίου με την ΕΤΕ να γράφει + 31%, την ΑΛΦΑ +20% , την ΕΥΡΩΒ +39% και την ΠΕΙΡ +30% σε βάθος διετίας θα φαίνονται πάρα πολύ μικρές σε σχέση με αυτές που θα γράψουν για να καλύψουν την υποτίμηση που φαίνεται ότι υφίστανται σήμερα. 


Το στοίχημα που έχει στηθεί θα λυθεί μέσα στην επόμενη διετία και ο λόγος είναι ότι οι Ελληνικές τράπεζες δεσμεύθηκαν από τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM) για μείωση του ποσοστού των μη εξυπηρετούμενων πιστωτικών ανοιγμάτων τους κατά 36 δισεκατομμύρια ευρώ μέχρι το τέλος του 2019. Η μείωση αυτή μπορεί να επιτευχθεί είτε μέσω μακροπρόθεσμων ρυθμίσεων και οριστικών διευθετήσεων, είτε μέσω στοχευμένων διαγραφών δανείων, είτε μέσω ρευστοποίησης εξασφαλίσεων (πλειστηριασμοί), είτε μέσω πώλησης δανείων σε επενδυτικά σχήματα. Να σημειωθεί ότι οι τέσσερις τράπεζες έχουν εγγράψει ήδη με στοιχεία εννεάμηνου 2017 κοντά στα 50 δισεκατομμύρια ευρώ προβλέψεις από τα 95 δισεκατομμύρια που είναι το σύνολο των κόκκινων δανείων τους, δηλαδή έχουν καλύψει άνω του 50% του δυνητικού κινδύνου εξαιρουμένων των εμπράγματων εξασφαλίσεων και εγγυήσεων. 


Οι τράπεζες με καθυστέρηση οκτώ χρόνων θα αναγκαστούν να κάνουν κάτι που αναβάλουν συνεχώς, να απευθυνθούν στην αγορά και να ζητήσουν να τους τιμολογήσει (mark – to – market) την αξία των εξασφαλίσεων των κόκκινων δανείων τους, όπου αυτές υπάρχουν. Έτσι, ναι μεν η αγορά θα αποφανθεί για το συγκεκριμένο κομμάτι των εξασφαλίσεων, αλλά σίγουρα θα δημιουργηθεί για πρώτη φορά μια βάση δεδομένων για να αξιολογηθεί η ποιότητα και η αποδοτικότητα των εμπράγματων εξασφαλίσεων που συνοδεύουν τα δάνεια των τραπεζών στο ενεργητικό τους. Επιπλέον μετά από οκτώ χρόνια κρίσης φαίνεται ότι είμαστε πολύ κοντά στην ανακοίνωση των νέων τιμών που θα εφαρμοστούν, αντικαθιστώντας τις αντικειμενικές, και οι οποίες θα πιέσουν προς τα κάτω τις τιμές των ακινήτων και πιθανώς θα αναγκάσουν τις τράπεζες να αυξήσουν τις προβλέψεις στους ισολογισμούς τους. 


Παίρνοντας ένα ακραία καταστροφικό σενάριο για τις συστημικές τράπεζες και για την οικονομία την επόμενη διετία, θα θεωρήσουμε ότι θα αναγκαστούν να διαγράψουν το υπολειπόμενο ποσό των 40 και πλέον δισεκατομμυρίων ευρώ, που δεν έχουν στις προβλέψεις τους. Το ίδιο χρονικό διάστημα προβλέπεται ότι οι τράπεζες θα έχουν περίπου 8 δισεκατομμύρια έσοδα προ προβλέψεων, τα οποία μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν για διαγραφές. Ακόμα και με την ακραία θεώρηση ότι το Ελληνικό κράτος και η Ε.Κ.Τ δεν θα δώσει εργαλεία για να διαχειριστούν το σοκ ενός τέτοιου σεναρίου, η καθαρή τους θέση (equity) από 32,8 δισεκατομμύρια ευρώ θα μηδενιστεί και θα απαιτηθούν μέσω ανακεφαλαιοποίησης μερικά δισεκατομμύρια ευρώ ώστε να επιτευχθεί ο minimum CET1 δείκτης. 

Οι Ελληνικές τράπεζες ευτυχώς για όλους μας μπαίνουν πλέον σε τροχιά σύγκλισης με την πραγματικότητα. Όσο πλησιάζουμε προς το 2020 η αγορά θα αποκτά καλύτερα στοιχεία για την ποιότητα των εξασφαλίσεων του ενεργητικού των τραπεζών και για την καθαρή θέση τους. Σε αυτή τη σύγκλιση μπαίνουν με ένα μαξιλάρι ασφαλείας τουλάχιστον 20 δισεκατομμυρίων ευρώ μέσω αναβαλλόμενου φόρου (D.T.A) που μπορούν ακόμα να σηκώσουν σε μεγάλο βαθμό για επιπρόσθετες προβλέψεις, με περίπου 8 δισεκατομμύρια καθαρά έσοδα προ προβλέψεων και 32,8 δισεκατομμύρια ευρώ καθαρή θέση (equity). Απέναντί τους έχουν 40 δισεκατομμύρια ευρώ επιπλέον προβλέψεων για τα κόκκινα δάνεια. 

Συνοψίζοντας, με βάση τα στοιχεία εννεαμήνου του 2017 αλλά και τις τιμές που είχαν οι μετοχικοί τίτλοι των  Alpha Bank, Eurobank, National Bank of Greece και Piraeus Bank στο Χρηματιστήριο Αθηνών πριν την έναρξη της συνεδρίασης της 27/12/2017 οι τραπεζικές μετοχές εμφανίζονται να είναι υποτιμημένες κατά σχεδόν 20 δισεκατομμύρια ευρώ σε σχέση με την αξία του ρευστοποιήσιμου μετοχικού τους κεφαλαίου. Το πόση θα είναι η αξία αυτών των κεφαλαίων (tangible book value) μετά από δύο χρόνια θα εξαρτηθεί από το αποτέλεσμα της σύγκλισης των τραπεζών με την πραγματικότητα. Σε αυτή τη μάχη η National Bank of Greece εμφανίζεται να έχει την καλύτερη ρευστότητα, η Alpha Bank η οποία έχει καλύτερης ποιότητας ιδία κεφάλαια, η Eurobank η οποία εμφανίζεται να έχει καλύτερο κόστος λειτουργίας που θα πρέπει να το βελτιώσουν οι άλλες τρεις τράπεζες και τελευταία είναι η Piraeus Bank η οποία είναι η τράπεζα με τη μεγαλύτερη δυνητική βελτίωση συνεπικουρούμενη από τη βελτίωση του Ελληνικού Α.Ε.Π. και αυτό διότι έχει τη μεγαλύτερη έκθεση στο Ελληνικό επιχειρείν το οποίο είναι και το πρώτο που θα ανακάμψει με την βελτίωση της Ελληνικής οικονομίας. Αυτές είναι ταχύτητες που έχουν αναπτυχθεί στις τέσσερις συστημικές τράπεζες αλλά και τα συστήματα ασφαλείας που έχουν στο δρόμο προς τη σύγκλιση τους με την πραγματικότητα. Σίγουρα όμως το να πάρει κάποιος θέση σε ένα στοίχημα αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ όπως αυτό που σας περιγράψαμε με όσο το δυνατόν πιο απλό τρόπο και αποφεύγοντας όπου ήταν δυνατόν τις τεχνικές ορολογίες δεν είναι εύκολο πρόβλημα και θα πρέπει να συμβουλευτεί και επαγγελματίες επενδυτικούς συμβούλους. Σε κάθε περίπτωση η επιλογή είναι δική σας όπως και τα κέρδη και οι ζημιές!




 Ο κ. Στέλιος Ορφανάκης είναι Καθηγητής (M.Sc) Φυσικών και Θετικών Επιστημών στη Δημόσια Εκπαίδευση, έχει εξειδικευθεί στην Τραπεζική Διοίκηση και σε Παράγωγα Προϊόντα, έχει εργαστεί και ως Επενδυτικός Σύμβουλος στην Ιδιωτική Τραπεζική (Alpha Private Bank – Όμιλος ALPHA BANK). Από τον Ιανουάριο του 2017 είναι πολιτικό στέλεχος της Νέας Δημοκρατίας μέσω της διαδικασίας αξιολόγησης του Μητρώου Πολιτικών Στελεχών.

Ο κ. Νικήτας Παπαντωνίου είναι πρώην CFO της Nobacco και αναλυτής της Eurobank και νυν σύμβουλος στο ΕΒΕΑ, πολιτικό στέλεχος της Νέας Δημοκρατίας, που έχει περάσει από τη διαδικασία του Μητρώου Πολιτικών Στελεχών μετέχοντας στις επιτροπές Οικονομίας, Ανάπτυξης και Ενέργειας.