ΣΑΒΒΑΤΟ..
με καφεδάκι


ΑDOBOLI: Ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλετω...

Ένα από τα παλιά μου αφεντικά στην Goldman Sachs συνήθιζε να μου λέει ότι το trading δεν είναι ο πιο έξυπνος τρόπος για να χτίσει κανείς καριέρα. Ο πραγματικός τρόπος για να βγάλει κάποιος λεφτά ήταν να αφήσει άλλους να κάνουν το trading και τις επενδύσεις και ο ίδιος να λειτουργεί μόνο ως μεσάζων. Οι μικρές προμήθειες τόσο από τους πωλητές όσο και από τους αγοραστές, πολλές φορές μέσα στην ημέρα, είναι ο ασφαλέστερος τρόπος για να πλουτίσεις. 

Δεν τον άκουσα. Το trading ήταν η μοναδική μου αγάπη. Δεν με ενδιέφεραν τόσο τα χρήματα όσο η καθημερινή μάχη να αποδείξω ότι είμαι πιο έξυπνος από την αγορά. 

Με τον καιρό, το αφεντικό μου απέκτησε πραγματικά μεγάλη περιουσία, παίρνοντας όλο και περισσότερες προμήθειες, οι οποίες μάλιστα γίνονταν συνεχώς μεγαλύτερες. Η περίπτωσή του δεν ήταν σπάνια στο City του Λονδίνου κατά την τελευταία 20ετία. Οι τράπεζες έπεφταν θύματα κλοπής από τους ίδιους τους υπαλλήλους τους κάθε χρόνο μέσω των μπόνους. Οι εταιρείες private equity έγδυναν επιχειρήσεις χωρίς να δείχνουν κανέναν σεβασμό για την ιστορία τους ή τις κοινωνικές επιπτώσεις. Τώρα υπάρχουν και τα πιο περίπλοκα εργαλεία των παραγώγων, τα οποία σχεδιάστηκαν κατά τέτοιον τρόπο ώστε να μπορούν να τα καταλαβαίνουν μόνο λίγοι επίλεκτοι traders, ενώ οι αφελείς τα καταπίνουν αγόγγυστα. Οι ασύμμετρες απολαβές προσβάλλουν το ήθος και τη δεοντολογία.

Όταν λοιπόν διάβασα για τη δικαστική απόφαση στον Kweku Adoboli, ο οποίος έχασε ένα αστρονομικό ποσό για τη UBS και καταδικάστηκε σε 7ετή φυλάκιση, δεν ξαφνιάστηκα. Ορισμένοι αναρωτήθηκαν κατά πόσον θα έπρεπε εξαρχής να είχε καταδικαστεί, δεδομένου ότι εργαζόταν σε ένα περιβάλλον όπου ο μοναδικός στόχος ήταν να βγουν χρήματα με κάθε κόστος και όσοι κατέγραφαν μεγάλα κέρδη ούτε έχαναν τη δουλειά τους ούτε καλούνταν να αντιμετωπίσουν δύσκολες ερωτήσεις. 

Για μένα, ο Adoboli είναι ένας αξιοπρεπής και σκληρά εργαζόμενος άνθρωπος, που διαφέρει ελάχιστα από τους συναδέλφους του. Η μόνη διαφορά ήταν ότι εκείνος δεν ήθελε να βλάψει κανέναν. Τα επενδυτικά του στοιχήματα, όμως, κάποια στιγμή άρχισαν να μην αποδίδουν και τότε προσπάθησε να κερδίσει πίσω τα χρήματα. Σε μένα ακούγεται αρκετά αληθινό. 

Οι τράπεζες του City βγάζουν τα περισσότερα χρήματα από δυσανάλογα μεγάλες προμήθειες για συμβουλευτικές υπηρεσίες σε εταιρίες και επενδυτές. Το να είσαι πραγματικός trader είναι κάτι εντελώς διαφορετικό: πρέπει να προσπαθείς να κερδίσεις την αγορά χωρίς να έχεις καμία προστασία από προμήθειες. Για έναν πραγματικό trader η ηλικία και τα πιστοποιητικά δεν έχουν καμία σημασία. Η μάχη είναι μεταξύ του ίδιου και της αγοράς. Κανείς δεν μπορεί να κερδίσει αυτήν τη μάχη χωρίς μια ισχυρή στρατηγική trading και καλό έλεγχο του κινδύνου. Η δέσμευση είναι 24 ώρες το 24ωρο και 7 ημέρες την εβδομάδα. Οι ξάγρυπνες νύχτες ελέγχουν τη ζωή σου και δεν σταματάς ποτέ, όση επιτυχία κι αν έχεις καταγράψει. 

Η δουλειά του Adoboli, υπό τη στενή έννοια του όρου, δεν ήταν εκείνη ενός κανονικού trader. Δεν εκπαιδεύτηκε για να αναπτύξει μία στρατηγική trading με βάση τη βαθιά έρευνα των εταιριών ή των αγορών. Ήταν ο μικρότερος τροχός στη γιγάντια μηχανή της UBS και προσελήφθη για να βγάζει κέρδη χωρίς κίνδυνο, διαπραγματευόμενος εισηγμένα δομικά προϊόντα - αργότερα οι αμερικανικές ρυθμιστικές αρχές έκριναν ότι κακώς πουλήθηκαν αυτά τα προϊόντα, με αποτέλεσμα να επιβληθεί πρόστιμο 1,5 εκατ. δολ. 

Η δουλειά του ήταν κυρίως να κρατά μηχανικά θέσεις hedging ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος για το ευρύτερο τμήμα. Αντί, όμως, να μείνει στα όρια που του έθετε η θέση του στην ιεραρχία, αποφάσισε να λειτουργήσει εκτός κανόνων. Για μένα, λοιπόν, είναι λάθος να λέγεται ότι είναι ένας trader που έχασε πολλά χρήματα επειδή δεν του βγήκε μια κίνηση. Ήταν ένας επίδοξος trader που έγινε τζογαδόρος στην προσπάθειά του να καλύψει ζημίες. 

Για μένα, λοιπόν, το θέμα Adoboli είναι πολύ απλό. Αφορά το πώς μπορεί να κρίνει κανείς έναν τζογαδόρο που πηγαίνει στο καζίνο και χάνει τα λεφτά του αφεντικού. Επιρρίπτεις τις ευθύνες στην εταιρεία η οποία ήταν απρόσεκτη, εξαπατήθηκε και άλλωστε έχασε τα χρήματά της; Επιρρίπτεις τις ευθύνες στο καζίνο; Στον απατεώνα, στο θύμα ή σε εκείνον που ευνοήθηκε; Ο ίδιος ο Adoboli επέρριψε τις ευθύνες σε όλους τους άλλους εκτός από τον εαυτό του. Αυτό, όμως, δείχνει ότι δεν ήταν ποτέ πραγματικός trader γιατί ένας πραγματικός trader επιρρίπτει τις ευθύνες μόνο στον εαυτό του για τις ζημίες και σε κανέναν άλλον. 

Οι κινήσεις του θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια θετική παράπλευρη εξέλιξη: στο να αναγκάσει τις επενδυτικές τράπεζες να σοβαρευτούν για τον τρόπο με τον οποίο ρισκάρουν τα κεφάλαιά τους - ή πιο σωστά, τα κεφάλαια των μετόχων τους. Κάτι που δεν επέβαλε ούτε καν η χρηματοοικονομική κρίση. 

Προς το παρόν, όμως, το City εξακολουθεί να είναι εκτός ελέγχου και κανείς δεν αναλαμβάνει πλέον την ευθύνη για τις ζημίες. Φιλότιμο δεν υπάρχει πλέον, ενώ βασιλεύει η απληστία. Ο Adoboli ήταν ένα σύμπτωμα της ευρύτερης ασθένειας. 

*Ο Lex van Dam είναι πρώην trader της Goldman Sachs και συνέταιρος στη Hampstead Capital. 



ΠΗΓΗ: FT.com 
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.