ΚΥΡΙΑΚΗ 
με ελεύθερη γνώμη


Η Αφροδίτη και οι «άλλοι»..


Η καλυμμένη γύμνια της Αφροδίτης του Καπιτωλίου θα μπορούσε να θεωρηθεί εικόνα από το μέλλον της Ευρώπης. Μιας Ευρώπης που ντρέπεται για τον πολιτισμό της και αντιμετωπίζει ενοχικά το βλέμμα των άλλων πολιτισμών – στην περίπτωση, το βλέμμα του προέδρου του Ιράν. Το συμβολικό βάρος της εικόνας μεγαλώνει ακόμη περισσότερο αν σκεφθούμε ότι βρισκόμαστε σε μία από τις πόλεις όπου γεννήθηκε ο σύγχρονος ευρωπαϊκός πολιτισμός με την Αναγέννηση. Κι αν συνυπολογίσουμε ότι το γλυπτό, ρωμαϊκό αντίγραφο πρωτοτύπου που αποδίδεται στον Πραξιτέλη, είναι ένα κλασικό δείγμα της περιόδου της ιστορίας, η οποία θεωρείται ακόμη και σήμερα ως το απώτατο όριο του δυτικού πολιτισμού, του ελληνορωμαϊκού κόσμου. Δεν είναι η Αμπράμοβιτς που την κοιτάς γυμνή καθισμένη σε καρέκλα. Είναι η Αφροδίτη του Καπιτωλίου, από λευκό μάρμαρο, την οποία δώρισε στο μουσείο ο Πάπας Βενέδικτος 14ος τον 18ο αιώνα.

Δυστυχώς όμως η εικόνα ανήκει στο παρόν της Ευρώπης. Μιας Ευρώπης που στις αρχές του 21ου αιώνα συμπεριφέρεται σαν να ντρέπεται για τον πολιτισμό της. Κι όταν μιλάμε για τις αλλοιώσεις που θα επιφέρουν στη γηραιά ήπειρο τα μεταναστευτικά ρεύματα, αυτό εννοούμε. Αυτή είναι η πολυπολιτισμικότητα που θέλουμε; Να φτάσουμε στο σημείο να ντρεπόμαστε για τα τεκμήρια του δικού μας πολιτισμού, επειδή κατανοούμε την αδυναμία των «άλλων» να τα αντιληφθούν; Να αισθάνεσαι ελεύθερος να σαρκάζεις ή να γελοιογραφείς τον δικό σου χριστιανισμό, αλλά να μην τολμάς να θίξεις τον «δικό» τους θεό, επειδή καταλαβαίνεις πως αυτοί δεν μπορούν να καταλάβουν; Και περιμένοντας πότε θα μπορέσουν να καταλάβουν, έχεις πάψει εσύ να καταλαβαίνεις.

Δεν ξέρω ποιο διπλωματικό πρωτόκολλο επέβαλλε την ωραία αυτή χειρονομία καλής θελήσεως; Το ζήτησε ο πρόεδρος του Ιράν ή μήπως οι πανικόβλητοι Ιταλοί σκέφτηκαν να μην τον στενοχωρήσουν καλύπτοντας τα «αίσχη» μας. Για την ιστορία να πω ότι το πρωτότυπο βρισκόταν σε έναν ναΐσκο στη Μικρά Ασία, και το προστατευτικό τειχίο ήταν γεμάτο λεκέδες από τους εφήβους που πήγαιναν εκεί σαν σε peep show. Κι όμως γι’ αυτούς ήταν ιερό, όπως και για μας έχει την ιερότητα του αριστουργήματος της τέχνης.


Η αυτολογοκρισία είναι η χειρότερη μορφή λογοκρισίας, διότι είναι αφομοιωμένη στη συνείδησή σου. Κι αυτήν τη στιγμή ένας ολόκληρος πολιτισμός, ο ευρωπαϊκός, αυτολογοκρίνεται, προτάσσοντας την ανοχή απέναντι στους «άλλους» ως υπέρτερη του δικού του πολιτισμού.

του Τάκη Θεοδωρόπουλου  

www.kathimerini.gr